گفتم غم تو دارم

گفتا چشت درآید !

گفتم که ماه من شو

گفتا دلم نخواهد !

گفتم خوشا هوایی کز باد صبح خیزد

گفتا هوای گرمیست! اَه اَه! عرق درآمد !

گفتم دل رحیمت کی عزم صلح دارد

گفتا برو به سویی، تا گلّ نی درآید !

گفتم زمان عشرت دیدی که چون سرآمد

گفتا که ای وای دیر شد! داد مامان درآمد

بلدرچین

بلدرچین
بلدرچین معمولی، باغ وحشی در لهستان بلدرچین آبی آسیایی
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان زیررده: نومرغان فُرورده: نوآروارگان[۱] راسته: ماکیان‌سانان خانواده: قرقاولیان سرده: بلدرچین
نام علمی
Coturnix بوناتره، ۱۷۹۱

بلدرچین (به پارسی سَره: بَدبَده) (نام علمی: Coturnix کُتورنیکس) پرنده‌ای کوچک از تیره قرقاولیان، راسته ماکیان‌سانان است.

بلدرچین‌ها جثهٔ کوچک و خپلی دارند و زندگی بر روی زمین را ترجیح می‌دهند. از دانه‌ها و نیز حشرات و دیگر جنبندگان کوچک تغذیه می‌کنند. بر روی زمین لانه می‌سازند و بر پروازهای کوتاه و سریع قادرند، برخی گونه‌ها همچون بلدرچین ژاپنی و بلدرچین معمولی پرندگانی مهاجرند و توانایی پرواز در مسافت‌های طولانی را دارند. در برخی کشورها برخی گونه‌های بلدرچین در تعداد زیاد پرورش داده می‌شوند تا از تخم و گوشت آن‌ها استفاده شود و یا حتی در شکارگاه‌ها رها شوند. این پرنده در سکونت‌گاه‌های خود هم توسط انسان‌ها بطور گسترده‌ای شکار می‌شود تا از گوشت و پرهایش استفاده شود.

[ویرایش] نام

پراکندگی وسیع و فراوانی نِسبی این پرنده در خاورمیانه با نام‌های مختلف برای آن در میان فارسی‌زبانان همراه بوده‌است. به‌جز «بلدرچین» که واژه‌ای در اصل ترکی و اصلی‌ترین نام این پرنده است. واژهٔ «کَرَک» به‌ویژه در گویش هراتی و گویش‌های زبان کردی، در فارسی جدید به‌ویژه در گویش کرمانی واژهٔ «بدبده»، در فارسی کلاسیک واژهٔ «وَرْتِج/وَرْتیج/وَرْدیج» و در برخی مناطق مازندران، گیلان و سمنان «وَرده» از نام‌های دیگر این پرنده است. در زبان گیلکی نیز آن را «وُشُم/وُشوم» می‌نامند و سومین پادشاه زیاری را به جهت علاقه‌اش به شکار بلدرچین وشمگیر می‌نامند. در عربی از واژه‌های «سَمانی» و «سَلویٰ» استفاده می‌شود که به فارسی نیز راه یافته‌است. لامعی گرگانی شاعر سدهٔ پنجم می‌سراید:

[ویرایش] اسطوره‌ها

مریم بلدرچین اثر پیسانلو

به روایت عهد عتیق (سِفْرِ خروج ۱۳:۱۶، سفر اَعداد ۳۱ـ۳۳:۱۱) بلدرچین یکی از مائده‌های آسمانی بود که یهوه برای اسرائیلیان سرگردان پس از مهاجرت از مصر فرو فرستاد. به این موضوع در قرآن (بقره : ۵۷، اَعراف : ۱۶۰ و طه : ۸۰) نیز اشاره شده‌است. این پدیده با توجه به مهاجرت بلدرچین‌ها از منطقه مدیترانه قابل تبیین است. این پرنده‌ها هر سال بهار در گله‌های پرشمار از مسیر صحرای سینا از آفریقا به اروپا و آسیا مهاجرت می‌کنند و در پائیز مسیر رفته را بازمی‌گردند. از آن‌جا که این پرندگان در ارتفاع بسیار کم پرواز کرده و خیلی زود خسته می‌شوند و بر زمین می‌نشینند، به راحتی شکار می‌شوند.^[۲]

در برخی کتب قدیمی عربی از جمله برهان قاطع افسانه‌ای دربارهٔ بلدرچین نقل شده که خاستگاه وی را از دریا می‌داند. مرتضی زبیدی در این مورد می‌نویسد: «سُمانی (بلدرچین) ... از پرندگان مهاجر است، ولی دانسته نیست از کجا می‌آید. حتی برخی می‌گویند که از دریای شور بیرون می‌آید، و دیده می‌شود که با بالی فرورفته در آب دریا و بال دیگر مانند بادبانی گسترده بر روی آب، بر سطح دریا پرواز می‌کند...» این افسانه از آن‌جا نشأت گرفته که چون بلدرچین توانایی جسمی برای پروازهای طولانی را ندارد در فصل مهاجرت از بادهای موافق برای پروازهای کمک می‌گیرد و گله‌های بزرگ بلدرچین در پاییز از اروپا به شمال آفریقا و شرق مدیترانه کوچ می‌کنند و در بهار به اروپا باز می‌گردند. در هنگام عبور از مدیترانه اغلب خسته شده به دریا می‌افتند و با همان روشی که زبیدی آورده: «با بالی فرورفته در آب دریا و بال دیگر مانند بادبانی گسترده بر روی آب» خود را به ساحل می‌رسانند. تا دهه ۱۳۲۰/۱۹۴۰ هر سال در دو فصل بهار و پائیز میلیون‌ها بلدرچین در سواحل مدیترانه بدین‌سان گرفته می‌شد ولی شمار آن‌ها از آن پس کاهش یافته‌است.^[۳]

این پرنده را در عربی کلاسیک، «قَتیل الرَّعد» می‌نامند، زیرا تصور می‌کنند از شنیدن غُرّش آذرخش از ترس می میرد.

در فارسی نیز آن را «بَدبَده» نامیده‌اند چرا که بر پایه افسانه‌ای ایرانی این پرنده به‌ناحق دانه‌ای گندم از مال کودک صغیری خورد، و سپس از این کارِ بد خود پشیمان شده، دائماً تکرار می‌کند که «بَد بَده» [=] کار بَدْ بد است.

شاهین

برای دیگر کاربردها شاهین (ابهام‌زدایی) را ببینید.

شاهین
Brown Falcon Falco berigora
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: شاهین‌سانان[۱] خانواده: شاهینیان[۲] سرده: شاهین Linnaeus, 1758

شاهین پرنده ای از راسته شکاریان روزانه از تیره بازها است. شاهین جزو شکاریان بسیار جسور و با شهامت است، و با وجود آنکه از قوش کوچک‌تر است ولی بعلت جسارتی که دارد گاهی عموماً به عقاب وقوش حمله می‌کند. در حدود ۴۰ گونه از این پرنده شناخته شده است که با نامهای گوناگون زیستگاهشان در سراسر کره زمین پراکنده است. شاهین عموماً آشیانه خود را در کوهستانهای بلند و دور افتاده و در غارهای مشرف به پرتگاه‌ها و صخره‌ها بلند می‌سازد ولابلای صخره‌های کوهستانی تخم گذاری می‌کند. گونه‌های مختلف این پرنده در کوه‌های ایران فراوان است. شاهین را صیادان جهت شکار تربیت می‌کنند. زیستگاه این پرنده در کوهستانهای بلند و دور افتاده، و آشیانه خود را در غارها مشرف به پرتگاه‌ها و صخره‌ها بلند می‌سازد.

[ویرایش] نمای ظاهری

شاهین دارای قرنیه‌ای سیاه رنگ و پرهایی زرد رنگ است که به خاکستری می‌گراید، و زیر گلو وزیر شکمش قهوه‌ای و دارای خالهای تیره است. نر این پرنده قدری کوچک‌تر از ماده است.

[ویرایش] ریشه تاریخی

شاهین در پارسی یعنی «شاهانه»، مانند آهنین که ریشه اش از آهن می‌آید. شکار کردن با شاهین با آنکه تاریخ اش به دوره پادشاهی آشور می‌رسد، بدون شک در دوره ساسانی ورزش شاهان بوده زیرا در دوره اسلامی گسترش یافت. شکار با شاهین پس از آن به اروپا گسترش پیدا کرد. نام شاهین می‌تواند از شکار کردن شاه با پرنده شکاری ریشه گرفته باشد.

شاهین روزگاری در سراسر دنیا می‌زیست. اما امروزه به شدت کمیاب شده ودر بعضی جاها دیده می‌شود. احتمالاً معدودی از پرندگان می‌توانند تندتر از شاهین‌ها پرواز نمایند. گاه سرعتش هنگام شکار به ۲۹۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد. طول آن به ۴۶ سانتیمتر می‌رسد. بالهای گسترده اش به ۱۰۹ سانتیمتر می‌رسد. شاهین‌ها به پرندگان به اندازه خود وگاه بزرگ‌تر از خود نیز حمله می‌کنند، بسیاری از پرندگان را می‌کشند. در فرهنگ معین آمده است که برخی خلبانان از حمله شاهین به هواپیما گزارش کرده اند و این نشان دهنده جسارت شگفت این پرنده است.

[ویرایش] نگارخانه

دليجه چشم سفيد(Greater Kestrel)بومی آفريقا(اين نوع بزرگترين دليجه است)

دليجه(Kestrel) نر (دليجه نوعی شاهين کوچک است)

saker falcon يا بالابان(نوعی شاهين بسيار قدرتمند) هنگام شكار

پرستو

پرستوی دمگاه خرمایی.

پَرَستو پرنده‌ای حشره خوار است که تاکنون ۷۴ گونه از آنرا شناسایی کرده‌اند و در بسیاری از مناطق یافت می‌شود. این پرندهٔ کوچک را با قد وبدن کشیده (حدود ۲۰ سانتیمتر)، بالهای باریک و نوک‌تیز، منقار کوتاه و پاهای سست و کوچک، به آسانی می‌توان از دیگر پرندگان باز شناخت. برخی از گونه‌های آن دم‌های شاخه دار دارند. پر و بال پرستوها می‌تواند یک‌دست و یا دارای نشان‌هایی به رنگ آبی و سبز با جلای فلزی باشد.

[ویرایش] نام‌های دیگر

پلپلاسی (در سیستان)، پرستوک، پرستک، خطّاف، فرشتو، فرشتوک، فراشترو، فراشتروک، فراشتک، فراستوک، پلستک، پیلوایه، حاجی حاجی، پالوانه، پالوایه، بادخورک، فرستو، فرستوک، بالوایه، ابابیل (در تداول عامه )، بهار، زازال، چلچله، فرتوک، بلوایه، دُمسنجه، دُمسیجه، بلسک، داپرزه، دال بوز، دال پوز، دال بوزه، دال پُوزه، از نامهای دیگر معادل پرستو در زبان فارسی می‌باشند. در گویش کرمانی اسپریچو به معنای پرستو آورده شده است.

[ویرایش] موسم تخمگذاری

درموسم جفت‌گیری و تخم‌گذاری پرستوی ماده تا پنج تخم می‌گذارد، ومدت پانزده روز روی تخم‌ها می‌خوابد، وپس از بیرون آمدن جوجه‌ها از تخم (تفقیص) وسپری شدن ۲۵ روز جوجه‌ها برای ترک لانه آماده می‌شوند. اما چند شب نخست را به آشیانه برمی‌گردند، واز آن پس برای همیشه لانه را ترک می‌گویند.

[ویرایش] آشیانه

دو پرستوی صخره‌ای در حال ساختن آشیانه گِلی

ساختن آشیانه به کمک هردو پرستوی نر وماده صورت می‌گیرد. لانه را از گِل وساقهٔ علفها ی خشک وپـَر ساخته می‌شود. بدلیل یکسانی رنگ پرهای پرستو (چلچله) نر وماده وباز شناختن آنها از یگدیگر آسان نیست.

[ویرایش] پرجمعیت‌ترین گونهٔ پرستو

پرجمعیت‌ترین گونهٔ پرستو، چلچلهٔ سینه خاکستری است که در آسیا ، اروپا ، و آمریکای شمالی زندگی می‌کند. این گونه پرستو گاه در یک فصل سه بار تخم می‌گذارد. و جالب اینجاست که وقت تخمهای نوبت اول به جوجه تبدیل شدند، پس از ترک لانه جای دوری نمی‌روند، بلکه در نزدیکی آشیانه می‌مانند ودر غذا دادن به جوجه‌های نوبت دوم وسوم به پدر ومادرشان کمک می‌کنند.

[ویرایش] کوچ پرستوها

دو جوجه پرستو در انتظار غذا از سوی پرستوی مادر

از دیر باز تاکنون انسان می‌خواسته پی به انگیزهٔ مهاجرت پرندگان ببرد وبداند که چه عواملی در جهت‌یابی آن‌ها نقش دارد. در هرسال گروه‌های زیادی از پرندگان که به (پرندگان مهاجر) مشهورند گاهی از شمال به جنوب ، وگاهی هم از جنوب به شمال مهاجرت می‌کنند، ودر این مهاجرت هزارها امیال راه را طی می‌کنند ودها هزار ده وشهر وروستا را پشت سر می‌گذارند. البته عوامل طبیعت، دما، آب وهوا، سرما و گرما در این هجرت سالیانهٔ پرندگان نقش مهمی دارد. «پرستوها» سالانه هفده هزار کیلومتر راه را می‌پیمایند، واز قاره‌ای به قارهٔ دیگر کوچ می‌کنند، و دارای رکورد سرعت در بین دیگر مهاجران هستند. به طوری که نوشته‌اند چهار هزار کیلومتر را در بیست وچهار ساعت می‌پیمایند. یعنی باسرعت ساعتی حدود صد وهفتاد کیلومتر. گفته می‌شود که انسان به «پرستو» علاقه‌ای خاص دارد چنانکه سرخ پوستان آمریکایی (در سنتی پیش از دوران مکاشفات کریستوف کلمب) کدو حلوایی را به شاخه‌ای می‌آویختند تا پرستوها درون (مغز) کدورا بخورند ودر میان آن، برای خود لانه‌ای بسازند. در مورد کوچ پرندگان نظرات متعددی وجود دارد. تا پیش از ابراز نظریهٔ جدید گمان براین بود که رهبری پرندگان با تجربه و مسن، میدان مغناطیسی زمین، نیروی کوربولیس، تابش آفتاب، وساعت فیزیولوزیکی، در کوچ وجمعیت یابی پرندگان مؤثرند. در سال ۱۹۰۶ میلادی دانشمند زیست‌شناسی المانی «اشنایدر» این حقیقت را حدس زد که پرندگان از روی حرکت خورشید جمعیت یابی می‌کنند. پس از عرضهٔ فرضیه اشنایدر، دکتر (کرامر) نخستین دانشمندی بود که درستی فرضیه اشنایدر را به کمک آزمایشهای گوناگون، بررسی وثابت کرد. وی دریافت که حس جهت یابی پرندگان از روی حرکت خورشید به قدری دقیق است که آنها حتی مقدار تغییر وضع ساعت به ساعت خورشید را هم می‌سنجند.

عقاب

برای دیگر کاربردها عقاب (ابهام‌زدایی) را ببینید.

عقاب
عقاب گر[۱]
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: شاهین‌سانان[۲] خانواده: قوشیان[۳]
Genera
Several, see text.

عقاب یکی از بزرگ‌ترین و نیرومندترین پرندگان جهان است. عقابها منظری مغرور و ترسناک و قدرت شکارگری بسیار دارند. برخی از عقابها حین پرواز شکار خود را صید می‌کنند. عقاب طلائی را گاه سلطان پرندگان گفته‌اند. عقابها سخت از خطر، مخصوصاً انسان گریزان هستند وبندرت به آدمی حمله می‌کنند. عقاب توانائی بلند کردن یک آدم کوچک اندام را دارد.

[ویرایش] مشخصات

عقاب معمولاً از ۷۶ تا ۸۹ سانتی متر از نوک منقار تا انتهای دم طول، و از ۳ تا ۶ کیلوگرم جرم و بال‌هایش حدود دو متر بلندی دارد.

سر عقاب بزرگ و پوشیده از پر است. چشمانی درشت دارد که هریک از آن‌ها در یک طرف سرش قرار دارد. از قدرت بینائی فراوان بهره‌مند می‌باشد. عقاب‌ها می‌توانند از فراز آسمانها شکار خود را ببینند واز نقاط بلند همچون صاعقه بر سر شکار نگون بخت فرود آیند. منقار نیرومند وتندی دارند. منقار عقاب طلائی به پنج سانتی متر می‌رسد. برخی از عقابها منقاری بزرگ‌تر دارند.

رنگ و بال و طول و شکل عقابها از منطقه تا منطقهٔ دیگر اختلاف دارد به طوری‌که در عقابهای آسیائی و اوروپائی وآمریکائی تفاوت آن نمایان است. عقابها پاهایی نیرومند و به رنگ زرد و روشن دارند. عقابها برای درهم شکستن شکار خود از منقار و چنگال پاهای خود استفاده می‌کنند. پاهای عقاب طلائی پوشیده از پر (ریش) است، اما قسمت پائین پاها بدون پر می‌باشد.

[ویرایش] محل زندگی

عقابها در علفزار و جنگل‌های زمین‌های پست و بر فراز کوه‌های بلند و ناهموار و در نقاط دوردست و تقریباً دست نخورده توسط انسان زندگی می‌کنند.

با پرها و بالهای بلند، عقاب می‌تواند به آسانی پرواز وشکار خود را از زمین بلند کند. عقاب گاه، با بالهای خود به شکار ضربه می‌زند. اما نمی‌تواند با بال‌هایش بجنگد. عقاب هنگام جنگ از منقار و پاهای نیرومند خود استفاده می‌کند، بیشتر عقابها قهوه‌ای رنگ و یا سیاه رنگ هستند. جوجه عقابها تا سن بلوغ خود که چهار سال طول می کشد پر و بال کامل ندارند.

[ویرایش] ِسّن عقاب

عقابها معمولاً از ۲۵ تا ۳۵ سال تقریباً عمر می‌کنند، البته گاه تا ۴۵ سال و حتی بیشتر هم عمر کرده‌اند. قلمرو عقاب از پنجاه تا ۱۷۰ کیلومتر مربع پیش بینی کرده‌اند. آشیانه عقاب‌ها بیشتر بر فراز بلندی‌ها، بالای درختان بلند و شکاف صخره‌ها و کوه‌های مرتفع و پرتگاه‌ها می‌باشد.

[ویرایش] نماد عقاب در ملل مختلف

• روی کت نیروهای نظامی آلبانی یک عقاب سیاه دو سر وجود دارد.
• بر روی لباس نظامی نیروهای ارمنستان یک عقاب و شیر طلایی وجود دارد.
• روی لباس نظامی نیروهای اتریش یک عقاب سیاه وجود دارد.
• روی کت نیروهای نظامی مصر یک عقاب طلایی که به سمت چپ نگاه می‌کند وجود دارد.
• همچنین روی لباس فرم نظامی بسیاری از کشورها از جمله مکزیک,اردن,عراق,اندونزی,نیجریه,نیروی هوایی پاکستان,فیلیپین,پاناما ,روسیه,رومانی,صربستان,سوریه نیز عقاب وجود دارد.
• عقاب دوسر نماد امپراتوری بیزانس بود.

[ویرایش] جستارهای وابسته

• عقاب سر سفید

[ویرایش] نگارخانه

عقاب دو سر نماد امپراتوری بیزانس

[ویرایش] پانویس‌ها

کاسکو

کاسکو
کاسکوی کنگو کاسکوی تیمنه
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: طوطی‌سانان خانواده: طوطیان تبار: Psittacini سرده: طوطی لینه، ۱۷۵۸ گونه: P. erithacus
نام علمی
Psittacus erithacus Linnaeus, 1758
زیرگونه‌ها
Psittacus erithacus erithacus Linnaeus, 1758 Psittacus erithacus timneh فریزر، ۱۸۴۴and see text

کاسکو یا طوطی خاکستری آفریقایی پرنده‌ای محبوب در کشورهای اروپایی و بسیاری از کشورهای دیگر جهان است، علت محبوبیت این پرنده، هوش سرشار و قدرت سخنگویی و تقلید صدای این پرنده می‌باشد و شاید به یقین بتوان گفت که این پرنده بهترین پرنده تقلید کننده صدا در جهان می‌باشد که به راحتی می‌تواند بیش از صدها واژه را به خاطر سپرده و تکرار نماید وبا این کار باعث شادی و خوشحالی صاحبان خود گردد. این پرنده در محیط زیست طبیعی خود پرنده‌ای خجالتی و ترسو است. طوطی خاکستری آفریقایی و یا به تعبیری دیگر کاسکو از سالیان دور به عنوان پرنده اهلی در قصرهای پادشاهان و خانه‌های طبقات مختلف مردم جامعه نگهداری می‌شده‌است و رومیان اولین ملتی در جهان هستند که در باره این پرنده مطالبی نوشته‌اند.
این پرنده در اصل پرنده‌ای وحشی است که در قاره آفریقا زندگی می‌کند و از قرن‌ها پیش مورد توجه آدمی قرار گرفته و تلاش‌های زیادی برای اهلی کردن و آموزش دادن پرنده صورت گرفته‌است.امروزه کاسکوها توسط پرورش دهندگان دست آموز شده و به پرنده‌ای خانگی و سرگرم کننده و جالب تبدیل شده‌است با این حال به دلیل آنکه عملکردی غیر قابل پیش بینی دارند نباید به آنان زیاد اطمینان کرد.کاسکوهایی که از حیات وحش به جمع انسان‌ها آورده می‌شوند نیازمند صبر و کوشش بسیار برای آموزش و تطبیق با محیط تازه هستند. کاسکوها بسیار قوی هستند در صورت عصبانیت می‌توانند گاز بگیرند و یا پنجه بکشند.

این پرنده یکی از اعضای تبار پستاسی Psitacidac می‌باشد که همانند سایر طوطیان از بدنی استوار ولی نرم تشکیل شده به طوری که پرنده می‌تواند با منقار خود به راحتی به تمام اجزای بدن خود دسترسی داشته باشد و تا ۱۸۰ درجه سرخود را برگرداند. اندازه بدن طوطی خاکستری آفریقایی بسیار متفاوت است و در گونه‌های کوچک ۱۲ سانتی متر ودر گونه‌های بزرگ تا ۱۰۰ سانتی متر می‌رسد و وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم است رنگ پر وبال آن خاکستری است و در نژاد کنگو رنگ دم آن سرخ رنگ است، دمگاه به رنگ خاکستری روشن و لبه‌های بال سیاه رنگ و پاها خاکستری تیره هستند. رنگ منقار پرنده سیاه و رنگ چشم پرنده بالغ زرد روشن و هردو جنس نر و ماده از نظر ظاهری شبیه به هم می‌باشند. این پرنده در طول زندگی زاد و ولد می‌کند و معمولاً در حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند.

طوطی خاکستری آفریقایی پرنده‌ای تیز پرواز است و پروازی منظم دارد اما این پرنده قدرت جهت‌شناسی مناسبی ندارد و نمی‌تواند همانند کبوترها محل زندگی خود را جهت یابی نموده و به لانه بازگردد، از این رو پرورش دهندگان این پرنده باید توجه کافی داشته باشند که چنانچه پرنده از محل زندگی خود دور شد، نمی‌تواند به راحتی لانه و کاشانه خود را یافته و بدان بازگردد.

[ویرایش] زیرگونه‌ها

سه زیرگونه از طوطی خاکستری آفریقایی وجود دارد که این سه گونه عبارتند از:

• ۱. کاسکوی کنگو Psittacus erithacus

گاهی به آن طوطی خاکستری کامرون نیز می‌گویند. برخی معتقدند که طوطی کامرون با طوطی کنگو تفاوت دارد اما در حقیقت تفاوت چندانی بین این دو وجود ندارد وبرخی از واردکنندگان وفروشندگان این پرندگان سعی می‌کنند با توجه به اندازه وتنوع رنگ پر وبال نام‌های مختلفی برآن‌ها بگذارند. آنان معمولاً طوطی‌های مناطق مختلف را جمع آوری نموده ودر یک محموله جای می‌دهند وپس از رسیدن محموله به کشور مقصد، با توجه به رنگ پر وبال آن‌ها اقدام به جدا کردن آن‌ها به عنوان گونه کنگو ویا کامرون می‌نمایند. پر وبال پرنده به رنگ خاکستری ودم آن کاملاً سرخ است ورنگ دم در جوجه‌های کمتر از یک سال نیز سرخ با لبه‌های سیاه است که تیره گی لبه‌های پردم بعد از اولین پر ریزی ناپدید می‌شود. منقار پرنده کاملاً سیاه است. طول بدن ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر وفاصله بین دو بال ۴۵ تا ۵۲ سانتی متر است. وزن بدن آن ۴۵۰ تا ۶۰۰ گرم است که گاهی اوقات به ۷۰۰ گرم نیز می‌رسد ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند. پرنده‌ای بسیار با هوش است وبرخی از دانشمندان هوش آن را به هوش بچه چهار ساله تشبیه کرده‌اند. قدرت زیادی برای تقلید صدای آدمی ندارد ولی قدرت خوبی برای برقراری ارتباط با آدمی از طریق صحبت کردن دارد. در مقایسه با سایر انواع طوطی نسبتاً آرام است و کمتر جیغ می‌زند.^[۱]

• ۲. کاسکوی تیمنه P.e.Timneh

طوطی خاکستری تیمنه، که نام علمی آن (Psittacus erithacus timneh) است و در محافل علمی به نام طوطی تیمنه معروف است ونام دیگری ندارد.این پرنده در سال ۱۸۴۴ توسط دانشمندی به نام فریزر Fraser شناسایی شد. پر وبال آن خاکستری است ودم آن نیز برخلاف طوطی کنگو، خاکستری سرخ فام است. منقار به رنگ تیره روشن ودر قسمت پایینی کمی به سفیدی می‌زند.طول آن از طوطی خاکستری کنگو کوتاه تر است ووزن آن ۲۵۰ تا ۴۵۰ گرم ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند. این پرنده درجنوب گینه، سیرالئون، لیبریا واغلب مناطق غربی ساحل ایوری دیده می‌شود.قدرت تقلید صدای آن تفاوتی با طوطی خاکستری کنگو ندارد ولی قیمت آن ارزان تر است وشاید یکی از علل آن داشتن دم تیره رنگ است که جذابیت دم سرخ رنگ طوطی خاکستری کنگو را ندارد.آرام تر از سایر انواع طوطیان است و از سن پایین قادر به تقلید صدا می‌باشد.^[۲]

• ۳. کاسکوی پرنسپس P.e.Princeps

با دقت در خصوصیات این سه گونه به راحتی می‌توان دید که طوطی تیمنه از دو گونه دیگر کوچک تر است از این رو اندازه‌های مذکور در ذیل کاملاً بر آن منطبق نمی‌باشد. منظور از ذکر این اندازه‌ها در این جا آشنایی خوانندگان با اندازه تقریبی این پرنده‌است وقابل ذکر است که اندازه این پرندگان که در غرب قاره آفریقا زندگی می‌کنند با آن‌هایی که در شرق قاره آفریقا زندگی می‌کنند متفاوت است وباید افزود که طوطی‌های خاکستری شرق آفریقا از لحاظ جثه بزرگ تر واز لحاظ وزن سنگین تر می‌باشند ودر هر سه گونه نام‌برده تفاوتی بین نر و ماده پرنده وجود ندارد. البته معمولاً پرنده‌های نر جثه‌ای بزرگ تر از پرنده‌های ماده دارند، اما از این خاصیت نمی‌توان به طور قاطع استفاده کرد و چه‌بسا دیده شود که پرنده ماده‌ای از پرنده نر بزرگ تر باشد، برخی از پرورش دهندگان معتقدند که چشم طوطی خاکستری ماده بیضی تر از چشم پرنده نر می‌باشد و صورت پرنده ماده روشن تر است، اما در حقیقت این مطالب برای تعیین جنسیت چنان مستند و مستدل نمی‌باشند

[ویرایش] هوش و ذکاوت کاسکو

کاسکو

در حالی که تعیین میزان هوش در حیوانات و قضاوت درباره این که کدامیک از ذکاوت بیشتری برخوردار است عملاً کار دشواری است، اما بسیاری از دانشمندان معتقدند که راسته Psittaciforme‌ها در بین پرندگان از این لحاظ شاخص می‌باشند. در این بین کاسکو با داشتن قوه ادراک بالاتر از بقیه قرار می‌گیرد. اصولاً در بین پرندگان طوطی کاسکو، طوطی کاکاتو و کلاغ به نظر باهوش تر می‌رسند. برخی معتقدند که کاسکو یک تقلید کننده کلمات نیست بلکه او قادر است که مفهوم واقعی کلمات را نیز درک نماید. از جمله کسانی که به این امر معتقدند و سخت از آن دفاع می‌کنند خانم دکتر آرین پیپربرگ است که در کتاب خود «مطالعاتی در باره آلکس» اظهار می‌دارد: «کاسکو قادر است مفهوم کلمات را به خوبی درک کند. این پرنده می‌تواند مفهوم صفر را درک نموده و عدم وجود یک چیز را کاملاً بفهمد». البته مطالب گفته شده بدین معنی نیست که مغز این پرنده شبیه به مغز انسان عمل می‌کند، بلکه منظور این است که این مغز می‌تواند برخی از مسایل منطقی را به یکدیگر مرتبط ساخته و در سطح بسیار پایین آن‌ها را تجزیه و تحلیل نماید.

[ویرایش] تغذیه

این پرنده از میوه جات، سبزیجات، دانه جات، غلات، میوه‌های مغز دار، خشکبار (نظیر پسته، گردو، بادام و فندق) و بذرگیاهان تغذیه می‌کند. در صورتی که از غذای آماده استفاده می‌کنید اطمینان حاصل کنید که این غذا مخصوص طوطی‌های بزرگ باشد.

[ویرایش] تولید مثل

پس از تشخیص طوطی‌های نر و ماده، باید برای سازگار شدن آن‌ها با یکدیگر، آن‌ها را برای مدتی در دو قفس جداگانه در کنار هم نگهداری کرد تا به تدریج به یکدیگر عادت کنند و پس از مدتی با تهیه قفس بزرگ تر، هردوی آنان را به یک قفس منتقل نمود تا در کنار هم زندگی کنند.سازگاری یکی از عوامل بسیار مهم در تولید مثل کاسکو است. البته اگر تعداد زیادی کاسکوی نر و ماده در اختیار داشته باشید، بهتر است که انتخاب جفت را به عهده خود کاسکو بگذارید.جفت‌های سازگار شده در کنار هم می‌مانند وبه همدیگر غذا داده وبه پر آرایی یکدیگر می‌پردازند.در شرایط طبیعی معمولاً طوطی‌ها جفت خود را برای تمام طول زندگی انتخاب می‌کنند.از این رو بهتر است که پس از سازگاری طوطی‌های نر و ماده، آن‌ها را از همدیگر جدا نکنید و اجازه بدهید که در کنار هم زندگی کنند.

فنچ

فنچ
فنچ راه راه.
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: گنجشک‌سانان خانواده: Estrildidae سرده: Taeniopygia گونه: T. guttata
نام علمی
Taeniopygia guttata Vieillot, ۱۸۱۷

فنچ پرنده‌ای از جنس سهره می‌باشد که برخی از گونه‌های آن نظیر فنچ راه راه بومی استرالیا می‌باشد وبرخی گونه‌های دیگر در مناطق وسیعی از اروپا پراکنده‌اند. همچنین گونه‌های دیگری از این پرنده را می‌توان در اندونزی و تیمور شرقی به صورت بومی و در آمریکا ، پرتغال و پورتوریکو بصورت رها سازی شده یافت. این پرنده در دشت‌های باز با درخت و درختچه‌های پراکنده زیست می‌کنند. اما با مزاحمت‌های انسان نیز کنار آمده و حتی در جاهایی که زیستگاهشان از بین می‌رود و جای آن را ساخته‌های دست بشر می‌گیرد نیز به زندگی ادامه می‌دهد. این پرنده شامل انواع گوناگونی است که توسط محقیقن ژنتیک یا تکثیر آن توسط دوستدارن این حیوان بوجود آمدند. عمر این پرنده به عوامل محیطی و ژنتیکی آن بسیار وابسته‌است. فنچ‌ها معمولاً پنج تا ده سال عمر می‌کنند، وبرخی معتقدند که تا یازده سال زنده می مانند، و یکی از پرورش دهندگان اظهار می‌دارد که فنچ وی تا دوازده سال عمر کرده وتا سه ماه قبل از تلف شدن ، تولید مثل می‌کرده‌است. فنچ‌ها ازران قیمت بوده وبرخی از نژادهای کمیاب آن کمی گران تر از بقیه به فروش می‌رسند، به همین علت تهیه چند قطعه فنچ برای نگهداری در منزل کاری بسیار ساده وآسان است. معمولاً فنچ‌ها را از قاره آفریقا ، استرالیا وآسیا تهیه می‌کنند .فنچ‌ها پرندگان حساسی هستند وباید آن‌ها را از دود سیگار ویا بوهای تند آشپزخانه ویا مواد ضد عفونی قوی محافظت کرد. زیرا که این بوهای تند می‌تواند باعث مرگ ومیر پرنده شود. فنچ‌ها نسبت به صحبت کردن ویا سوت زدن آدمی عکس العمل نشان داده واز این کار خوشحال می‌شوند ، اما متاسفانه قدرت تقلید صدا را ندارند.

[ویرایش] تاریخچه پرورش فنچ

از سال 1478 میلادی که جزایر قناری به تصرف اسپانیایی‌ها درآمد، تعداد زیادی از فنچ یا سهره‌های وحشی وهمچنین تعدادی قناری از آنجا به اسپانیا آورده شد و چون این پرندگان آوای دلنشینی داشتند به تدریج اسپانیایی‌ها به پرورش این گونه پرندگان در منازل علاقمند شدند وچندی نگذشت که تکثیر انبوه این گونه پرندگان توسط برخی از پرورش دهندگان اسپانیایی آغاز گردید و سپس برای فروش به سایر کشورهای اروپایی صادر گردید . اما پرورش فنچ از دیر باز در کشورهای مختلف نظیر هندوستان ، ایران وچین رواج داشته‌است و در ادبیات فارسی کهن ، نام «سهره» به وفور دیده می‌شود.

[ویرایش] انواع فتچ

گونه‌های فنچ عبارتند از :

• فنچ راه راه
• فنچ طوطی وار آبی رخ
• فنچ بنگالی
• فنچ نواری
• فنچ جاوه
• فنچ بلوطی
• فنچ چاشنی
• فنچ مونیای سر سفید
• فنچ مونیای ملوکان
• فنچ آوازه خوان
• فنچ کشیش آفریقایی
• فنچ سرخ زیبا

[ویرایش] آواز و صداها

این پرنده‌ها بسیار پر سر و صدا هستند.صدای آنها می‌تواند یک بییپ یا مییپ بلند باشد و در واقع صدای آنها تعداد کمی از این نوع صدا است.ریتم آواز در نرها پیچیده‌تر است، و آواز هر نر متفاوت است.هرچند پرنده‌ها صدایشان با دیگر اعضای خانواده‌اشان یکسانی‌هایی دارد.و همه فنچ‌ها در یک چهارچوب خاص و یک ریتم خاصی آواز می‌خوانند.فنچ نر صدایش را با اختلافی کم به پسرش منتقل می‌کند.آواز تا دوره بلوغ ممکن است تغییر کند اما پس از آن در تمام طول عمر پرنده ثابت باقی می‌ماند.تحقیقات علمی در موسسه «ریکن» در ژاپن اشاره کرده‌است که آواز خواندن در ماده‌ها در واقع یک پاداش برای هیجان فنچ نر می‌باشد ، و باعث هیجانی‌تر شدن وی می‌شود.

فنچ راه راه نر

فنچ‌های نر توانایی آواز خواندنشان را در دوره بلوغ و زمانی که ماده‌ها هنوز این توانایی را ندارند، بدست می‌آورند.علت این رشد متفاوت، جایی در دوران جنینی است که فنچ ‏نر استروژن را تولید می‌کند ، که این هورمون در مغز شبیه تستسترون می‌شود ، که به پیشرفت سیستم اعصاب مورد نیاز برای آواز خواندن می‌انجامد.صدای آنها با تعداد کمی آواهای درهم شروع می‌شود.اما آنها دائم سعی و تلاش می‌کنند آواز خود را با آنچه از صدای پدرشان در خاطرشان مانده تطبیق بدهند ، و صدایشان بسرعت تکمیل می‌شود.در طول این مدت آنها آوازشان را با صداهایی که در اطرافشان می‌شنوند ، تکمیل خواهند کرد.همچنین از صدای آواز سایر نرهای نزدیک خودشان نیز الهام می‌گیرند.
فنچ‌های نر از صدایشان تا حدودی برای یافتن جفت استفاده می‌کنند.و برای جفت گیری معمولاً از یک صدای منظم بلند استفاده می‌کنند.همچنین فنچ‌ها یک صدای «هیس» در موقعی که قصد دفاع از محدوده خود را دارند از خود تولید می‌کنند.
محبوبیت آنها به خاطر توانایی زیادشان در تولید مثل است و هر کسی می‌تواند از آنها جوجه بگیرد.و توانایی آنها در زندگی در مناطق خشک.این توانایی‌ها باعث شده که فنچ به عنوان یک پرنده آواز خان خانگی مورد پسند عامه قرار بگیرد.

[ویرایش] تغذیه و عادات

ارزن غذای دلچسب فنچ‌ها

فنچ جزو پرندگان دانه خوار است و منقارشان برای پوست کندن دانه‌های ریز تناسب یافته‌است.فنچ‌ها ارزن را ترجیح می‌دهند ، اما تخم سایر میوه‌ها را نیز می‌خوردند.همزمان که آنها ارزن را به عنوان غذای اصلی می‌خورند ، از خوردن میوه (خیار ، پرتقال ، انگور ، سیب و ..) ، سبزیجات (کاهو ، سبزی خوردن و ...) و تخم مرغ(مخصوصا هنگام تخم گذاری) لذت می‌برند.آنها همچنین غذاهای زنده مثل کرم ارزن و یا سایر حشرات را نیز دوست دارند.آنها همچنین به شاخه کوچک ارزن نیز علاقمند هستند و یک یا دو پرنده یک شاخه کوچک را در عرض چند روز خواهند خورد.فنچ‌ها در خوردن بسیار حریص و شلوغ هستند ، مثلا دانه‌ها را به هر سو پخش می‌کنند.البته این رفتار کمک زیادی به تکثیر دانه‌ها در طبیعت می‌کند.گذاشتن مقداری خاک در قفس یا ظرف کوچک آب برای استحمام آنها بسیار مفید است و پرنده‌ها خود را در آنها تمیز می‌کنند.

[ویرایش] تولید مثل

یک جفت فنچ

یک جفت فنچ هنگامی که می‌خواهند لانه سازی کنند رفتاری را از خود نشان می‌دهند ، به این صورت که به شدت شروع به جمع آوری چیزهایی برای لانه سازی می‌کنند.بهتر است در این دوران کاغذ تکه تکه شده و شاخه‌های کوچک مثل چوب جارو یا برگ در اختیار آنها قرار داده شود.اگر آنها چیزی برای جمع آوری پیدا نکنند از پر و پوست دانه‌ها استفاده خواهند کرد.هر چیزی می‌تواند برای ساخت لانه در گوشه قفس یا حتی در لانه‌ای که صاحب پرندگان در اختیار آنان قرار داده و یا حتی در ظرف غذا انباشته شود.وقتی این رفتار از یک جفت فنچ دیده می‌شود که آنها باید یک لانه به بزرگی یک سیب یا پرتقال بزرگ فراهم کنند.این لانه همیشه باید در بالاترین قسمت گوشه قفس قرار بگیرد.این لانه باید مقابل ظرف غذا و در فاصله نزدیک و معمولی از چوبی که برای نشستن فنچ‌ها در نظر گرفته شده باشد.اگر این میله دور از لانه باشد فنچ نر روی آن نخواهد نشست و در طول دوران تخم گذاری فنچ ماده ترجیح می‌دهد بالای لانه بنشیند.در طول دوران لانه سازی هر دو وقتشان را در طول شب در کنار لانه صرف می‌کنند.

لانهٔ فنچ

وقتی لانه مورد قبول واقع شد و هر شب را در آن سپری کردند ، آنها اقدام به جمع آوری مقدار زیادی تکه‌های نرم برای کف لانه از برگ و رشته‌های مثل نخ و شاخه‌های نرم می‌کنند.آنها موادی را ترجیح می‌دهند که یک جفت از آنها بیشتر از ۲٫۵ سانتیمتر طول نداشته باشد طول نخ اگر بیشتر از 2.5 سانتیمتر باشد باعث قره خوردن به انگشت فنچ می شود، و از هر نوع و رنگی از مواد نرم استفاده می‌کنند.لانه با کوچکترین چیزهای ممکن که برای ساختن لانه مناسب هستند در یک هفته قبل از تخم گذاری بسته می‌شود.در هر دوره تخم گذاری بین ۳ تا ۱۲ تخم گذاشته می‌شود.

جوجه فنچ

فنچ نر و ماده ممکن است از ۳ تا ۱۲ تخم در دوره‌ای که برای تخم گذاری فعال هستند بگذارند.جوجه‌ها به ترتیب تخم گذاری سر از تخم در می‌آورند.معمولا یک یا دو تخم بدون آنکه جوجه‌ای از آن بیرون بیاید باقی می‌ماند تا والدین تغذیه جوجه‌ها را شروع کنند.لانه باید تنها به طور کامل به حال خود رها شود ، در واقع بعد از آغاز دوره تخم گذاری و تا زمانی که جوجه‌ها جرات کنند خودشان از آن بیرون بیایند ، نباید کاری به لانه پرنده داشت.چون ممکن است از روی تخم خود بلند شوند و دیگر روی آن ننشینند.مدت زمانی که تخم‌ها گذارده شود تا اینکه جوجه‌ها جرات کنند از لانه بیرون آیند متغیر است ٬اما معمولاً تخم‌های خوب ۱۴ تا ۱۶ روز طول می‌کشد تا جوجه‌ها از آن بیرون بیایند و همچنین ۳ تا ۴ هفته از دنیا آمدن جوجه‌ها زمان نیاز است تا آنها از لانه بیرون بیایند.فنچ‌ها معمولاً والدین بسیار خوبی هستند و با میل و اشتیاق به نوبت بر روی تخم‌ها و همینطور بعد از آن کنار جوجه‌ها ‏می‌نشینند و آنها را به نوبت تغذیه می‌کنند.

تا وقتی که همه جوجه‌ها از لانه بیرون نیامدند و بدون وابستگی به پدر و مادرشان بر روی میله ننشسته‌اند ، لانه نباید از قفس خارج شود.بعد از بیرون آمدن همه جوجه‌ها ، فنچ مادر به سرعت برای دوره بعدی تخم گذاری به لانه بر می‌گردد.وقتی که ماده شروع به تخم گذاری می‌کند ، تنها جفت او اجازه خواهد داشت در لانه باشد.شروع دور بعدی تخم گذاری هنگامی که هنوز جوجه‌های قبلی در لانه باشند باعث می‌شود که استرس و فشار زیادی به پرنده‌ها وارد شود.پرنده نر اجازه نخواهد داد هیچ پرنده‌ای در نزدیکی لانه در هنگام تخم گذاری باشد.پرنده نر در این هنگام شروع به نزاع با سایر پرندگان و سر و صدا و حمله کردن به آنها می‌کند.

[ویرایش] تعیین جنسیت فنچ

تعیین جنسیت در گونه‌های مختلف فنچ از گونه‌ای به گونه دیگر متفاوت است در برخی از گونه‌ها نظیر فنچ راه راه رنگ وشکل پرنده نر وماده با هم تفاوت دارند ومی توان به راحتی از روی رنگ وشکل ظاهری نر و ماده را از یکدیگر تمییز داد .در گونه فنچ راه راه می‌توان به سادگی آنها را از هم تشخیص داد.فنچ‌های نر معمولاً پرهای نارنجی روشنی بر روی گونه‌اشان دارند.و یک منقار سرخ رنگ(در مقابل منقار نارنجی ماده)و همراه با یک طرح سیاه و سفید مشخص.در برخی موارد رنگ منقار تنها گزینه بیان کننده جنسیت هست ، چون رنگ نارنجی روی گونه بعضی وقتها کم رنگ می‌شود یا اصلا از بین می‌رود.جوجه‌ها نیز معمولاً شبیه رنگ پدر و مادرشان هستند و گاهی نیز با رنگ آنها اختلاف دارند.جوجه‌های درون لانه خاکستری هستند که در برخی جاها با رنگ سفید کامل شده‌است.این اختلاف‌ها به علت جفت گیری‌های مختلف بین انواع مختلف فنچ‌ها در یک مکان خاص که آنها در کنار هم نگهداری می‌شوند مثل مغازه پرنده فروشی بروز می‌کند.به هر حال پرنده گونه نارنجی که بسیار فعال و سرسخت‌تر هستند مطمئناً یک نر جوان است و گونه‌های نارنجی نیز از دو ماهگی ظاهر می‌شوند.همچنین فنچ‌های بسیار جوان منقاری سیاه رنگ دارند و وقتی به سن بلوغ برسند رنگی می‌شود. در برخی گونه‌های دیگر نر وماده کاملاً شبیه به هم بوده وامکان تعیین جنس مقدور نمی‌باشد برای مثال در فنچ طلایی علایم چندانی برای تشخیص نر وماده وجود ندارد ولی به میزان زیادی می‌توان جنس پرنده را با بازرسی مخرج آن تعیین کرد ورنگ آن در پرنده ماده به رنگ روشن ودر پرنده نر به رنگ تیره تا مشکی است . فنچ‌های نابالغ رنگ شان تیره تر از فنچ‌های بالغ است. فقط در حالی که رنگ پرهای فنچ‌ها تیره تر است، شما می‌توانید به سن تقریبی آن‌ها پی ببرید. فنچ‌ها در سن شش ماهگی دارای پرهای کامل شده وجثه آن‌ها همانند جثه بالغ‌ها می‌شود.

[ویرایش] دست آموز کردن

معمولا فنچ‌ها ترجیح می‌دهند به شیوه خودشان زندگی کنند.اما به هر حال ممکن است یک فنچ دست آموز هم شود.البته برای اینکه در این کار موفق شویم باید فنچ بسیار جوان باشد و در ضمن جفتی هم برایش فراهم نشود.البته بعضی فنچ‌ها هم دیده شده‌اند که با آنکه جفت هم برایشان فراهم شده همچنان دست آموز باقی ماندند.

[ویرایش] رابطه فنچ با کودکان

فنچ‌ها پرندگانی بسیار حساس با جثه‌ای کوچک ورنگ آمیزی بسیار زیبا می‌باشند وکودکان علاقه زیادی به گرفتن آن‌ها وبازی با آن‌ها دارند، که این کار چندان خویشاند پرنده نمی‌باشد ودستکاری بیش از حد وفشار دادن پرنده به وسیله کودکان ممکن است که منجر به تلف شدن پرنده شود. لذا شایسته‌است پرنده را از دسترس کودکان دور نگه داشته وبه کودکان آموزش داده شود که از دست زدن به پرنده خودداری کرده وتنها به تماشا کردن آن اکتفا نمایند. بدیهی است که نزدیکی بیش از کودک به قفس پرنده نیز می‌تواند باعث ترس و وحشت پرنده شده واز سوی دیگر سلامتی کودک را در معرض خطر قرار دهد.

[ویرایش] رابطه فنچ با سایر حیوانات خانگی

وجود گربه در خانه می‌تواند تهدیدی جدی برای فنچ باشد، حتی اگر گربه نتواند به طور مستقیم از لابه لای میله‌های قفس به پرنده آسیبی برساند، حضور آن موجب ناراحتی شدید پرنده می‌شود. از طرف دیگر گربه می‌تواند با وارد کردن ضربه به قفس و واژگون کردن آن باعث مجروح شدن پرنده می‌شود و در این میان فنچ بیش از سایر پرندگان توجه گربه را به خود جلب می‌کند، با وجود این تمام پرنده‌ها در معرض خطر هستند. سگ‌ها معمولاً حضور پرنده خانگی را در منزل بدون هیچ ناراحتی و واکنشی می پذیرند. این نکته را هیچ گاه از یاد نبرید که خرید پرنده جدید فقط به معنای وارد کردن یک پرنده جدید به قفس نیست. چه بسا همین کار سبب بروز برخوردهای شدید بین دو پرنده شود. پرنده تازه وارد را باید آرام و به تدریج با پرنده قدیمی آشنا نمود. برای آشنا ساختن تدریجی دو پرنده، باید آن‌ها را در دو قفس مجزا در کنار یکدیگر قرار داد. هدف آن است که هر پرنده حضور پرنده دیگر را بپذیرد. هیچ گاه قفس‌ها را طوری کنار هم قرار ندهید که دو پرنده بتوانند از لابه لای میله‌ها با یکدیگر تماس پیدا کنند، چرا که ممکن است یکی از آن‌ها پای پرنده دیگر را که همدم احتمالی آن خواهد بود، مجروح نماید و این حالت ممکن است سبب بروز خونریزی شدید در پرنده مجروح شود.

قناری

این نوشتار در باره قناری وحشی است٬برای دیدن قناری که در قفس نگه داری می‌شود قناری اهلی را بنگرید.

قناری
وضعیت بقا
کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران زیرشاخه: مهره‌داران (رتبه‌بندی‌نشده): جمجمه‌داران رده: پرندگان راسته: گنجشک‌سانان خانواده: سهرگان گونه: قناری

قناری یک پرنده آوازخوان بومی جزایر قناری است که از خانواده سهره‌ها می‌باشد.پرنده وحشی اغلب سبز و زرد می‌باشد و با رگه‌هایی مایل به قهوه‌ای در پشتش.در اسارت در رنگ‌های مختلف تکثیر شده است.

طول این پرنده ۱۲.۵ سانتیمتر و فاصله نوک بال‌ها ۲۰ تا ۲۳ سانتیمتر و وزنش ۱۵ تا ۲۰ گرم است.پرنده نر سر بیشتر سبز و زرد دارد که بخش‌های زیرین زردتر است.شکم و بخش‌های مخفی زیر دم تقریبا سفید رنگ با مقداری خطوط تیره در اطراف هسقناریتند.و بخش‌های بالایی سبز و خاکستری با خطوط تیره هستند.ماده‌ها مانند نرها هستند اما سری خاکستری‌تر و سینه‏ و بخشهای زیرین زرد کم رنگ‌تر دارند.پرندگان جوان بیشتر قهوه‌ای با خطوط تیره هستند.

قناری یک پرنده اجتماعی است که همراه با گروه زندگی کرده و هر جفت باهم لانه می‌سازند و از یک محدوده کوچکی دفاع می‌کنند.لانه فنجانی شکل این پرنده ۱ تا ۶ متر و اغلب ۳ تا ۴ متر بالاتر از سطح زمین و بر روی یک درخت یا بوته ساخته می‌شود.لانه در میان برگ‌ها بسیار خوب پنهان می‌شود و معمولاً روی انتهای یک شاخه و یا یک شاخه دوراهی ساخته می‌شود.لانه از شاخه‌های کوچک ٬ خزه ٬ علف و دیگر مواد گیاهی ساخته می‌شود و با مواد نرم مثل پر و مو پر می‌شود.

تخم‌ها بین دی‌ماه تا خردادماه در جزایر قناری گذاشته می‌شود.هر دوره تخم گذاری شامل ۳ یا ۴ و گه‌گاه تا ۵ تا هستند و هر ساله ۲ یا ۳ جوجه پرورش می‌یابد.پرنده ۱۳ یا ۱۴ روز روی تخم‌ها می‌خوابد و جوجه‌ها ۱۴ تا ۲۱ روز و معمولاً ۱۵ تا ۲۷ روز پر و بال درمی‌آورند.

قناری‌ها با گروه تغذیه می‌کنند.آنها معمولاً در میان علف‌های روییده بر روی زمین کنکاش می‌کنند و از گیاهان نو رسته تغذیه می‌کنند.غذای اصلی آنها دانه گیاهانی مانند علف هرز و انجیر است.همچنین قناری‌ها از حشرات و سایر مواد گیاهی تغذیه می‌کنند.

قناری اهلی اغلب به عنوان حیوان خانگی انتخاب می‌شوند.تکثیر آنها باعث بوجود آمدن قناری‌هایی با رنگ و شکل‌های مختلف گشته است.پرنده زرد بسیار متداول بود تا زمانی که قناری سرخ رنگ با استفاده از جفت گیری با سهره سرخ بوجود آمد.سابق بر این از قناری‌ها در معادن برای هشدار دادن در موقع نشت گازهای خطرناک استفاده می‌شد.همچنین این پرنده در پژوهش‌های علمی به طور گسترده بکار برده می‌شد.

مرغ مینا

مرغ مینا
مینای بالی (Leucopsar rothschildi)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان[۱] راسته: گنجشک‌سانان[۲] خانواده: ساران[۳]

مرغ مینا

مرغ مینا

مرغ مینا پرنده‌ای کوچک زیبا و دلنشین است که قابلیت بسیار خوبی برای تقلید صدا دارد و این توانایی شگفت انگیز باعث شده‌است که آدمی از سالیان بسیار دور به پرورش و نگهداری از این پرنده علاقمند شود. تاریخ اهلی شدن آن چندان مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که لا اقل سه هزار سال قبل این پرنده برای اولین بار در هندوستان اهلی شده باشد. مینا علاقمندان فراوانی دارد و بیشتر علاقمندان این پرنده را کودکان، زنان خانه دار و اشخاص تنها تشکیل می‌دهند، افرادی که تقلید صدای مینا باعث شده‌است تا در این پرنده همنشین مناسبی بیابند.

مینا پرنده‌ای از خانواده سار «استوماتیده» است که به دو صورت وحشی واهلی یافت می‌شود و دارای نژادهای مختلفی است که معروف‌ترین این نژادها مینای گوشواره‌ای و مینای معمولی است، نام این پرنده در زبان فارسی «مینا»، «مرغ مینا» و «مینای سخنگو» و «مرغ مقلد» است، در زبان عربی «المینه» ودر زبان انگلیسی Myna، Mynah، Mina، Mynas، Minah و در زبان فرانسوی و اسپانیایی به آن Martin و در زبان آلمانی به آن Beo و در زبان ترکی Mina است. نام «مینا» در حقیقت یک نام هندی است که ریشه‌ای سانسکریتی دارد و از زبان هندی به سایر زبان‌ها راه یافته‌است. گونه وحشی این پرنده در جنگل‌ها و دشت‌ها پراکنده‌است و گونه اهلی آن را می‌توان در بسیاری از خانه‌ها مشاهده کرد. مرغ مینا پرنده‌ای کاملاً اجتماعی و پر سر وصدا است که تا حدودی مانند سارها حالت تهاجمی دارد. اگر به هر دلیلی مورد آزار و اذیت قرار گیرد یا احساس خطر کند و به درختی نزدیک در حوالی لانه اش رفته، صداهای بسیار بلند و ناهنجاری را به معنای اعتراض از خود در می‌آورد. آن‌ها خود را سریعاً با محیط وشرایط اطراف شان تطبیق می‌دهند. بیشتر اجتماع آن‌ها در زمین‌های بایر واطراف باغ‌ها می‌باشد.

[ویرایش] زیستگاه

زیستگاه مینای معمولی به طور طبیعی در مناطقی از شرق افغانستان تا جنوب غربی چین واقع شده‌است. آن‌ها اغلب سرزمین‌های باز وکم درخت را برای زندگی ترجیح می‌دهند. اما در بعضی از موارد در میان تمدن شلوغ شهری هم مانند پارک‌ها، گلخانه‌ها و مزارعی که به دست انسان‌ها ساخته شده‌است دیده می‌شوند. آن‌ها برای تفریح وسرگرمی با دیگر مرغ‌های مینا گلاویز می‌شوند وبه نزاع‌های دوستانه می‌پردازند. اما این نبردها به خشونت و خونریزی نمی‌انجامد. این پرنده انسان را از وجود مار مطلع می‌سازد و با مشاهده این حیوان با سروصدای زیاد محل وجود مار را به انسان نشان می‌دهد.

مینا قادراست که واژه‌ها را تقلید کند و کلمات زیادی را حفظ کند، به همین علت در هندوستان و بسیاری از کشورهای دیگر آسیایی به عنوان پرنده‌ای اهلی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پرنده در هندوستان رمز عشق به شمار می‌روند زیرا که در طول زندگی بسیار ازدواج می‌کنند و برخی از دلباختگان هندی برای به دست آوردن دل محبوبه خود مرغ مینایی را تهیه کرده و پس ازآموزش دادن چند کلمه محبت آمیز آن را به محبوبه خود پیشکش می‌کنند.

[ویرایش] رده بندی علمی مینا

خانواده ساران «Sturnidae» خانواده‌ای است که سه جنس مرغ مینا را در بر می‌گیرد و این جنس‌ها عبارتند از: جنس مینای گوشواره‌ای یا گراکولا Gracula (دوازده گونه)، جنس مینای معمولی یااکری دوتریس Acridotheres (هشت گونه) و بالاخره جنس مینای بالی یا لیکوپسار Leucopsar (یک گونه).

[ویرایش] رنگ واندازه وشکل ظاهری مینا

مینای معمولی سر و گردنی سیاه رنگ و پشت و سینه آن قهوه‌ای رنگ و در هنگام پرواز لبه‌های دم و زیر بال‌ها به رنگ سفید دیده می‌شوند. منقار و پاها و پوست پشت چشم‌ها به رنگ زرد است. رنگ پر مینای ماده همانند مینای نر است اما جثه کوچک تری دارد و رنگ پر و بال آن کم رنگ تر است. این پرنده برخلاف بسیاری از پرندگان به جای جهیدن بر روی زمین راه می‌روند. لکه‌های زرد موجود در پس سر مینای گوشواره‌ای در مینای معمولی دیده نمی‌شود و یا به صورت‌های دیگر و رنگ‌های دیگر ظاهر می‌شوند برای مثال در «مینای بانک» این لکه به رنگ پرتقالی است. لبه‌های دم پرنده در گونه مینای معمولی به رنگ سفید است و در مینای دمگاه سفید، رنگ پرهای اطراف دم پرنده نیز به رنگ سفید است.

مینای گوشواره‌ای: به طور کلی رنگ پر و بال تمام انواع مینای گوشواره‌ای سیاه متالیک است که در صورت تابش نور به رنگ‌های ارغوانی رنگین کمان، فیروزه‌ای و یا سبز تیره در می‌آیند. تمامی انواع مینای گوشواره‌ای، لکه‌های زردی در پشت و زیر چشم دارند که اندازه آن ازگونه‌ای به گونه دیگر متفاوت است و رنگ آن از زرد تیره تا زرد روشن متفاوت است، به این لکه‌ها «گوشواره» می‌گویند. تعداد این لکه‌ها معمولاً در پس سر دو عدد و در زیر چشم یک عدد می‌باشد و در برخی از گونه‌ها ممکن است که این لکه‌ها به یکدیگر متصل شده و لکه زرد بزرگی در پس سر پرنده تشکیل دهند.

[ویرایش] نژادهای مینا

همان طور که قبلاً گفته شد در جهان بالغ بر بیست ویک گونه مینا وجود دارد که این گونه‌ها در سه جنس رده بندی شده‌اند و این سه جنس عبارتند از: جنس مینای گوشواره‌ای (شامل دوازده گونه)، جنس مینای معمولی (شامل هشت گونه) و جنس مینای بالی (شامل یک گونه). رنگ تمامی گونه‌ها به استثنای مینای بالی سیاه و تیره‌است و تنها مینای بالی به رنگ سفید است. در این جا به ترتیب گونه‌های مختلف مینا را شرح می‌دهیم:

1. مینای گوشواره‌ای Hill Mynah
2. مینای معمولی Common Mynah
3. مینای بالی Bali Mynah

[ویرایش] تغذیه مینا

مینا پرنده‌ای همه چیز خوار است و در طبیعت بیشتر بر انواع میوه‌ها، دانه‌ها، حشرات و جانوران کوچک نظیر ملخ و پروانه تغذیه می‌کند و معمولاً با پرسه زدن روی زمین به دنبال غذا می‌گردد. برگ‌ها را زیر و رو می‌کند و سعی می‌کند کرم‌ها و حلزون‌های مخفی شده در زیر برگ‌ها را صید کند. البته علاوه بر میوه جات و دانه جات بر کرم خاکی، گل، شهد گل و فضله ماکیان نیز تغذیه می‌کند. از موش و قورباغه و مارمولک نمی‌ترسد و آن‌ها را شکار می‌کند و حتی در صورت لزوم به تخم سایر پرندگان نیز رحم نمی کند. گاهی اوقات نیز بر روی پشت گاوها می‌نشیند و سعی می‌کند که حشرات موجود بر روی آن و یا حشرات موجود در اطراف تغذیه نماید. مینا بر روی زمین‌های شخم زده نیز به دنبال حشراتی می‌گردد که براثر شخم زدن از زیر خاک بیرون آمده‌اند، به هرحال پرنده‌ای مفید به شمار می‌رود که می‌توان به راحتی از آن برعلیه آفات کشاورزی استفاده کرد.

[ویرایش] تولید مثل مینا

در شهر، مینای بالغ لانه خود را زیر لبه پشت بام می‌سازد و اما در بیرون شهرها معمولاً لانه خود را در سوراخ درخت‌ها می‌سازد و یا این که از لانه‌های قدیمی پرندگان دیگر استفاده می‌کند. لانه مینا از علف و شاخه‌های نازک همراه با تکه‌های کاغذ و غیره ساخته می‌شود. هردو والدین جوجه‌ها را بزرگ می‌کنند و لانه را نیز به کمک هم می‌سازند. قبل از تخمگذاری پرنده نر چنانچه کاکل داشته باشد کاکل خود را بر می‌افرازد و در معرض دید پرنده ماده می‌گذارد و منقار خود را بالا و پایین می‌برد و از خود صدای مخصوصی در می‌آورد و اقدام به تمیز کردن پر وبال پرنده ماده می‌کند و بدین گونه سعی می‌کند توجه پرنده ماده را به طرف خود جلب کند. البته گاهی نیز دیده شده که دو پرنده نر در کنار هم این رفتارها را از خود نشان داده‌اند. پرنده ماده نیز در قبال رفتارهای جنسی پرنده نر تحریک شده و به آرامی روی نشیمنگاه نشسته و با پایین آوردن بدن خود، پرنده نر را به جفتگیری دعوت می‌کند. جفتگیری چند ثانیه بیشتر به طول نمی‌کشد و ممکن است که پرنده نر چندین بار در یک روز جفتگیری کند اما در واقع برای بارور کردن یک خوشه تخم، فقط یک بار جفتگیری کافی است. پس از جفتگیری پرنده ماده خود را برای تخمگذاری آماده می‌کند.

خروس کولی

خروس کولی
وضعیت بقا
حداقل نگرانی (IUCN 2.3)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: سلیم‌سانان خانواده: سلیمیان سرده: Vanellus گونه: V. vanellus
نام علمی
Vanellus vanellus (لینه, ۱۷۵۸)
مترادف‌ها
Tringa vanellus Linnaeus, 1758

خروس کولی (نام علمی: Vanellus vanellus) پرنده‌ای است آبچر که در مناطق معتدل آسیای میانه زندگی می‌کند و در زمستان، به صورت دسته‌های چند تایی و اغلب در طول روز به سمت سرزمین‌های جنوبی تا شمال آفریقا، ایران، پاکستان، شمال هند و بخش‌هایی از چین مهاجرت می‌کند.

خروس کولی در کشتزارها، علفزارها و یا مناطقی با پوشش گیاهی کوتاه به تولید مثل می‌پردازد. این پرنده زمین را خراشیده و ۳-۴ تخم را درون آن می‌گذارد و در صورت مواجه با مزاحمین حالتی تهاجمی به خود گرفته و با سرو صدای بسیار از لانه و جوجه‌هایش دفاع می‌کند.

طول خروس کولی ۲۸-۳۱ سانتی‌متر و گشودگی بال‌هایش ۶۷-۷۲ سانتی‌متر است. بال‌ها حالتی گردشده داشته و پاها در مقایسه با دیگر پرندگان این گروه بسیار کوتاه هستند. پرها اغلب به رنگ سیاه و سفید هستند و پرهای پشتی سایه‌ای سبز دارند. همچنین پرنده دارای کاکلی بر روی سرش می‌باشد. پرندگان جوان و ماده‌ها بال‌های کوچکتری در مقایسه با نرها دارند و نقوش روی سرشان نیز کمتر است اما از نظر پرهای تزئینی تفاوتی با یکدیگر ندارند.

میوه‌خور

میوه‌خور
یک میوه‌خور ماده روی شاخهٔ درخت مسواک
وضعیت بقا
حداقل نگرانی (IUCN 2.3)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران شاخه: طنابداران رده: پرندگان راسته: گنجشک‌سانان زیرراسته: مرغان آوازخوان خانواده: میوه‌خوریان سرده: میوه‌خور بناپارت، ۱۸۵۰ گونه: H. ampelinus
نام علمی
Hypocolius ampelinus بناپارت، ۱۸۵۰

میوه‌خور یا میوه‌خور خاکستری (نام علمی: Hypocolius ampelinus) گونه‌ای از پرندگان کوچک شاخه‌نشین است که دمی بلند داشته و عمدتاً از میوه‌ها تغذیه می‌کند. این پرنده تنها عضو سردهٔ میوه‌خور بوده و در خانوادهٔ میوه‌خوریان قرار می‌گیرد. میوه‌خور در مناطق خشک و نیمه بیابانی شمال آفریقا، شبه جزیره عربستان، ایران، افغانستان، پاکستان و غرب هندوستان یافت می‌شود. این پرندگان به صورت گروهی پرواز کرده و در زمستان به مناطق گرم جنوبی مهاجرت می‌نمایند.

[ویرایش] مشخصات ظاهری و رفتار

میوه‌خور نر

میوه‌خور پرنده‌ای است کوچک به طول ۱۹ تا ۲۳ سانتی‌متر که دمی بلند و نوکی ضخیم، کوتاه و قلاب مانند دارد. رنگ پرندگان نر خاکستری متمایل به خاکی بوده و پرهای اطراف چشمانشان همچون نقابی سیاه و مثلثی شکل می‌باشد. شاهپرهای اولیه آنها سیاهرنگ با نوک سفید بوده و نواری سیاهرنگ در انتهای دمشان دارند. میوه‌خور ماده رنگش قهوه‌ای‌تر بوده و فاقد سیاهی اطراف چشم می‌باشد.

این پرندگان خجالتی و ترسو می‌باشند و در صورت احساس خطر خود را کاملا پنهان نموده و تا برطرف شدن عامل آن بی‌حرکت باقی می‌ماند.

[ویرایش] پراکندگی و زیستگاه

میوه‌خور در نواحی جنگلی و خارستان‌ها و مناطق خشک و کم آب، بویژه درهٔ رودخانه‌های نزدیک بیابان‌ها و همچنین در مناطق زیر کشت همچون باغ‌ها و نخلستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده در منطقهٔ خاورمیانه در نواحی‌ای از ایران، عراق، افغانستان، پاکستان و ترکمنستان به تولید مثل می‌پردازد و زمستان را اغلب در نزدیکی دریای سرخ و سواحل خلیج فارس در شبه جزیره عربستان از جمله بحرین سپری می‌نماید. همچنین ممکن است گهگاه در ترکیه، اسرائیل، مصر و عمان نیز دیده شود. این پرنده در کوچ زمستانیش در نواحی آسیایی در غرب هندوستان در منطقهٔ کاچ یافت می‌شود و پرندگان سرگردان تا جنوبی‌ترین نواحی هندوستان همچون کیهیم و بمبئی نیز دیده شده‌اند.

[ویرایش] تولیدمثل و تغذیه

فصل تولید مثل این پرنده در شبه جزیرهٔ عربستان ماه خرداد یا تیر است. هر دو پرندهٔ نر و ماده به کمک یکدیگر اقدام به ساختن لانهٔ فنجانی‌شکلشان می‌نمایند. این لانه که اغلب در ارتقاع ۳ تا ۵ پایی درختان خرما و بر روی برگ‌های این درختان ساخته می‌شود کاملا گود بوده و با کرک‌های نرم پوشانده شده‌است. پس از جفتگیری و لانه سازی، پرندهٔ ماده ۴ تخم می‌گذارد که پس از ۱۴ تا ۱۵ روز تبدیل به جوجه می‌شوند.

میوه‌خور در بین شاخ و برگ درختان و یا خوشه‌های خرما به جستجو می‌پردازد و به ندرت بر روی زمین می‌آید. باوجودی‌که ممکن است از حشرات نیز تغذیه نماید اما میوه‌جاتی از قبیل توت، انجیر و خرما، خوراک اصلی این پرنده را تشکیل می‌دهند. در شرایط اسارت از نان نیز تغذیه می‌نماید.

                                      اردک

تاریخچه پرورش اردک :

اردک یکی از اولین گونه‌های پرندگان است که توسط آدمی اهلی شده‌است و به نظر می‌رسد که نخستین بار، اهلی کردن آن در کشور مصر صورت گرفته‌باشد، زیرا در حفاری‌های به‌عمل‌آمده بر روی گور امنحوتب سوم، یکی از فراعنهٔ باستانی مصر، که در حوالی ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد می‌زیسته‌است، تصویر یک اردک در بین گل‌های لوتوس مشاهده شده‌است، و گفتنی است که مصریان باستان یکی از اولین اقوام کهن بشری هستند که اقدام به جوجه‌کشی از این پرنده نمودند، و شاید علت توجه مصریان باستان به پرورش این پرنده، کانال‌های متعدد آبی و رودخانه طویل و ممتد نیل بوده‌باشد. امروزه نیز پرورش اردک به شدت در مصر متداول است.

[ویرایش] خصوصیات عمومی اردک

اردک پرنده‌ای با بدن کشیده و پاهای کوتاه است که باعث می‌شود بدنش نزدیکِ زمین قرار گیرد. اردک از پرندگان نوک‌پهنی است که در جانورشناسی به آن‌ها لاملیورستر Lamelliorostere می‌گویند. درازا و حجم بال اردک نسبت به سایر طیور متوسط است و اردک اهلی بدین دلیل به خوبی نمی‌تواند پرواز کند. حرارت طبیعی بدن اردک ۷/۴۰ درجهٔ سانتی‌گراد و تعداد نبض آن به طور متوسط ۳۱۲ دفعه در دقیقه و تعداد تنفسش ۱۶ – ۲۸ بار در دقیقه است. سرِ بزرگ و قطر منقار آن در بالا و پایین کم است. بدین ترتیب، از اتصال منقار به یکدیگر برجستگی خاصی از نیمرخ در آن‌ها دیده نمی‌شود. حجم منقار در اردک‌ها نسبت به سایر طیور و به‌خصوص غاز زیادتر است و سطح بیشتری را نسبت به سر و جثّهٔ حیوان اشغال می‌کند. منقار در محل اتصال به سر نازک‌تر از قسمت آزاد است؛ ازاین‌رو تقریباًً به صورت یک بیلچه درآمده‌است. منقار از غشایی صاف و هموار پوشیده شده‌است که لبه‏ آن از یک قسمت شاخی پوشیده می‌شود. زبان در اردک قوی و عضلانی است و غدد چشائی فراوانی دارد که به‌وسیلهٔ آن‌ها می‌تواند تا اندازه‌ای طعم مواد غذائی را حس کند. گردن اردک کوتاه و قطر آن متوسط است. پرها تمام بدن اردک‌ها را پوشانده و غشای ضخیمی را در روی پوست تشکیل می‌دهد. این پرها به‌خوبی روغنی‌اند و این امر مانع از رسیدن آب و رطوبت به بدن آن می‌شود.

[ویرایش] نژادهای اهلی اردک :

نژادهای متعددی از اردک اهلی در جهان وجود دارد که این نژادها به گروه‌های گوشتی، تخم‌گذار، دومنظوره و تزئینی تقسیم می‌شوند. اینک به معرفی این نژادها می پردازیم:

۱ . نژاد پکین Peckin : منشأ این نژاد کشور چین است و اولین بار در سال ۱۸۷۳ به عنوان یک نژاد مشخص معرفی شده‌است و درحال حاضر بیشتر مزارع پرورش اردک گوشتی در آمریکا از این نژاد استفاده می‌کنند . وزن اردک نر بالغ در حدود ۴ تا ۵/۴ کیلوگرم واردک ماده بالغ ۶/۳ تا ۴ کیلوگرم است . این نژاد تخمگذار خوبی نیز هست به طوری که سالیانه بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ عدد تخم می‌گذارد ووزن هر یک عدد تخم آن در حدود ۸۵ گرم بوده ورنگ پوسته آن سفید کرمی ویا سبز فام است . این نژاد دارای بدنی کشیده وسینه‌ای پهن بوده ورنگ آن سفید کرمی ورنگ پوست آن زرد ورنگ منقار وپاها پرتقالی است. وجه تمایز اردک نر از ماده ، وجود دو پر کوچک تابیده در منتهای الیه دم است . امتداد بدن از شانه به طرف پشت ، شیب دار بوده ودر حقیقت قسمت انتهایی بدن ودم نزدیک زمین قرار گرفته‌است . این طرز ساختمان بدن وهمچنین طرز راه رفتن ،پرنده را شبیه به پنگوئن‌ها می‌سازد . طرز ساختمان بدن سبب شده‌است که حیوان نتواند به آسانی بر روی زمین جفتگیری کند از این رو برای جفتگیری باید در آب برود.. بهترین سن برای عرضه در بازار سن ۸ تا ۱۲ هفتگی است ودر این سن وزن اردک بین ۲ تا ۳ کیلوگرم خواهد بود ، وپس از آن بتدریج از کیفیت گوشت کاسته می‌شود . این نژاد آرام بوده وشرایط محیطی را بخوبی تحمل می‌کند ودر مقایسه با سایر نژادها از بال کوچک تری برخوردار است وزیباتر به نظر می‌رسد . اردک ماده آن علاقه چندانی به خوابیدن بر روی تخم ندارد .

۲ . نژاد روئن Rouen: منشا این نژاد شهر روئن درایالت نرماندی فرانسه است که نام نژاد نیز از نام آن گرفته شده‌است واین نژاد تا حدودی شبیه نژاد پکین است . این نژاد در اصل از نژاد اردک وحشی مالارد منشعب شده واردک نر آن دارای بال وپرهای زیبای آبی وسبز وسیاه است ودر لابلای آن خطوطی سفید قرار دارند . وزن اردک نر در حدود ۵/۴ کیلوگرم ووزن اردک ماده ۴ کیلو گرم است . از نظر رنگ ، نر وماده در این نژاد اختلاف دارند ورنگ نرها زیباتر از رنگ ماده‌ها می‌باشد . جثه نرها نیز از جثه ماده‌ها بزرگ تر است .رنگ اردک ماده سفید وقهوه‌ای روشن است وپاها ومنقار به رنگ پرتقالی وپوست به رنگ زرد است واردک ماده آن علاقه چندانی به خوابیدن بر روی تخم ندارد .ماده اردک‌ها سالیانه ۸۰ عدد تخم می‌گذارند که رنگ پوسته تخم خاکستری آبی فام تا سبز می‌باشد. گوشتشان بسیار لذیذ و خوش‌خوراک است.

۳ . نژاد ایلسبوری Aylesbury: اردکی تنبل وسنگین وزن از اردک‌های نژاد گوشتی است که منشا آن دره ایلسبوری در حومه شهر لندن در انگلیس است ، ووزن اردک نر آن در حدود ۵/۴ کیلوگرم ووزن اردک ماده در حدود ۴ کیلوگرم است . این نژاد برای تولید گوشت مناسب است . اردک ایلسبوری منقاری بلند ، راست وبه رنگ سفید صورتی فام ، وپاهای پرتقالی رنگ دارد و برخلاف رنگ پوست سایر نژادهای اردک که معمولاً زرد است رنگ پوست اردک ایلسبوری سفید است . میزان تولید تخم آن سالیانه در حدود یکصد عدد تخم است .

۴ . نژاد آنکونا Ancona: این اردک جزو نژادهای گوشتی است ومعمولاً جوجه‌های آن به رنگ شوکولاتی وسفید واردک‌های بالغ به رنگ سیاه وسفید اند . سر وگردن وسینه معمولاً به رنگ سفید وباقی اجزای بدن به رنگ سیاه است .

۵ . نژاد خالدار استرالیایی Australian Spotted :این نژاد در سال ۱۹۲۰ میلادی در آمریکا بوجود آمد ودر سال ۱۹۲۸ برای اولین بار به نمایش گذاشته شد ، این نژاد از تلاقی نژادهای مالارد ، دم دراز وکال وبرخی نژادهای خالدار از گله‌های اردک وحشی استرالیایی بوجود آمد . اندازه جثه این اردک‌ها حد واسطی بین گونه مالارد نوک دراز وگونه کال نوک کوتاه می‌باشد . وزن اردک نر آن یک کیلو تا ۲/۱ کیلوگرم واردک ماده بین ۸۷۰ گرم تا ۱۰۵۷ گرم می‌باشد . این نژاد از لحاظ رنگ واریته‌های مختلفی نظیر : سرسبز ، سر آبی وسر نقره‌ای دارد . اردک خالدار استرالیایی تخمگذار خوب ومادری ممتاز است . جوجه اردک‌های بسیار فرز وچالاکی دارد واز لحاظ قدرت پرواز همانند نژاد کال Call پرندگانی توانا هستند .

[ویرایش] جایگاه اردک :

اردک از حیواناتی به شمار می‌رود که علاقه زیادی به آب دارد وبسیاری گمان می‌کنند که زندگی در خشکی برای حیوان با لذت ورضایت همراه نیست . ولی باید دانست که برخلاف تصور ، تجربه نشان داده‌است که اردک خیلی زود به تغییر محیط ووضع موجود عادت کرده وبه آسانی قادر است کمبود آب ودریاچه وامثال آن را با مراتع وعلف زارهای سبز وخرم جبران نموده وحتی پرورش به طریقه بسته را به نحوی که در مویر سایر طیور اهلی جریان دارد به آسانی وخوبی تحمل نماید . در مورد ساختمان جایگاه ولانه اردک‌ها شرایط واصولی که برای مرغداری‌ها باید در نظر گرفته شود عیناً جهت لانه‌های اردک قابل اجرا می‌باشد ، منتهی باید در نظر داشت ، چون اردک‌ها عادت دارند تمام مدت شب وروز را در هوای آزاد زندگی کنند ودائماً در حال حرکت وفعالیت باشند لذا باید سعی شود تا حد امکان محوطه‌های محصور ووسیع وبزرگی را در جلوی هر لانه برای اردک‌ها اختصاص داد که حیوانات بتوانند در مواقع لزوم از جایگاه‌های خود خارج شده ودر آن قسمت به جست‌وخیز بپردازند.

[ویرایش] تغذیه اردک :

برخلاف سایر انواع طیور اهلی، جوجه اردک‌ها از همان ساعات اولیهٔ خروج از تخم، علاقهٔ عجیبی به خوردن غذا از خود نشان می‌دهند و معمولاٌ در چنین هنگامی بهتر است از خوراک‌هایی که در آب وجود دارد یا مواد غذایی که منشأ حیوانی دارند برای تغذیهٔ جوجه استفاده شود. ولی چنانچه این کار مقدور نباشد می‌توان روزی پنج الی شش بار مقداری آرد سبوس وپودر شیر وآرد مواد علوفه‌ای را به صورت خمیر درآورده ودر اختیار جوجه‌ها قرار داد . تجربه نشان داده‌است که ترکیبات مزبور که البته می‌توان اجزای آن را با مواد غذایی وعلوفه ودانه‌های دیگر تعویض نمود ، غذای کامل وخوبی برای اردک‌ها به شمار می‌رود وبخصوص در رشد ونمو جوجه‌ها تاثیر زیادی دارد .رشد جوجه اردک نسبت به سایر طیور اهلی کم وبیش سریع تر است واگر غذا به میزان کافی ومتعادل در اختیار حیوان گذاشته شود ، حیوان رشد عجیبی خواهد کرد . تغذیه حیوان از دو هفتگی به بعد تدریجاً کم شده ودر سن سه تا چهار هفتگی تعداد دفعات غذا به دو بار در روز تقلیل می‌یابد .

[ویرایش] نگاره

دو مرغابی در استان همدان ایران	مرغابی	مرغابی	اردک
«غاز»	«اردک و قو»

                                        مرغ عشق

تاریخچه

مرغ عشق برای اولین بار در اواخر سال ۱۷۰۰ میلادی به صورت گله¬های وحشی در استرالیا مشاهده شد که تعداد افراد این گله¬ها به هزاران قطعه می¬رسید. نام انگلیسی مرغ عشق «باجریگار» از کلمه بومی Betcherrygah گرفته شده است که این لغت در زبان بومیان استرالیا به معنی «غذای خوب» می¬باشد و شاید علت این تسمیه بدان جهت بوده است که وجود این پرنده در منطقه ای دلیل وفور نعمت و غذای فراوان در آن منطقه بوده است، زیرا که این پرنده در شرایط مناسب غذایی به شدت زاد و ولد نموده و گله¬های بزرگی به وجود می¬آورد. این پرنده برای اولین بار در سال ۱۸۰۵ توسط «جورج شاو» مدیر جانور شناسی موزه طبیعی بریتانیا شناسایی شد و در سال ۱۸۳۲ طبیعی دان « موزه لینه» که «یوهان واگلر» نام داشت توضیحاتی در باره مرغ عشق منتشر کرد. در سال ۱۸۴۰میلادی، زیست شناسی به نام «جان گولد» این پرنده را از استرالیا خارج کرد و به انگلستان برد. موج تقاضا برای این پرنده موجب شد تا کشتی‌های زیادی دست به کار انتقال این پرندگان به اروپا، مخصوصاً انگلستان، هلند و بلژیک بزنند. کشتی‌ها مرغ عشق‌ها را در دسته‌های چند ده هزارتایی حمل می‌کردند. در طول سفر چند هفته‌ای، فقط تعداد اندکی از آنان سالم به اروپا می‌رسیدند. به زودی این پرنده اهلی شد و از طریق انگلستان به تمام دنیا منتقل شد. در سال ۱۸۴۶ برای اولین بار وارد کشور فرانسه شد و هشت سال بعد یعنی در سال ۱۸۵۴ طبیعی دان فرانسوی «جان دلون» مقاله¬ای در خصوص تکثیر، تغذیه و نگهداری مرغ عشق منتشر کرد. در سال ۱۸۵۹ نویسنده آلمانی «کارل بوله» در نشریه پرنده شناسی آلمان مقاله مفصلی در باره مرغ عشق منتشر کرد. از نوشته های «بوله» چنین بر می آید که مرغ عشق در آن زمان در تمامی شهرهای بزرگ آلمان به عنوان حیوان خانگی رایج بوده است و بنا به گفته او مرغ عشق برای اولین بار در سال ۱۸۵۵ درشهر برلین آلمان توسط «گرفین شورین» تکثیر یافت. مرغ عشق از سال ۱۸۶۰ به بعد در تمامی باغ وحش¬های آلمان وجود داشته و با موفقیت تکثیر و پرورش یافته است. طی ۵۰ سال، واحد¬های عظیم تجاری به وجود آمدند که هزاران قطعه از این پرنده کوچک را برای دوستداران پرندگان زینتی تکثیر می¬کردند. در اواخر قرن نوزدهم واردات مرغ عشق به ارقام غیر قابل تصوری رسید. بنابر نوشته های «دبراسای» تنها در سال ۱۸۹۴ واردات پرندگان زنده به بنادر فرانسه بالغ بر یک میلیون و دویست هزار قطعه بوده که در آن، واردات مستقیم به انگلستان و آلمان منعکس نشده است.

[ویرایش] مشخصات

مرغ عشق آبی

مرغ عشق اهلی، اندکی از همنوعان وحشی خود بزرگ‌تر است. طول بدن این پرنده بین ۱۶ تا ۲۰ سانتیمتر می‌باشد. عمر انواع وحشی آن ۱۰ تا ۱۴ سال و عمر نوع اهلی آن اغلب کمتر از ۵ سال است. البته در میان مرغ عشقهای اهلی گاه عمر ۱۱ ساله نیز مشاهده شده‌است.
رنگ طبیعی این حیوان سبز چمنی می‌باشد انتهای پشت ٬سینه و شکم سبز می‌باشد.پشت سر ٬بالای شانه و روی بالها زرد همراه با خطهای سیاهی به صورت موجی می‌باشد.دو پر بزرگ از میان دمش بیرون آمده که آبی تیره‌اند.پرهای دم سبز بوده و دارای نوار زردی می‌باشد.صورت مرغ عشق تا گلو زرد روشن است و در انتهای صورتش لکه‌های بنفشی که ریش نامیده می‌شود وجود دارد.پلکها بسیار نازک هستند و از سمت پاین به بالا جمع می‌شوند.نوکش مانند طوطی سانان است و نوک پایینی کوچکتر از بالایی می‌باشد.

[ویرایش] تعیین جنسیت نر وماده

برای فهمیدن جنس نر و ماده این حیوان بهترین گزینه توجه به پوستی که در بالای منقار قرار دارد و سوراخهای بینی در آن هستند٬می‌باشد.در نوع نر رنگ این پوست آبی تیره‌است اما در نوع ماده آبی روشن ٬قهوه‌ای یا متمایل به قهوه‌ای است.رنگ آبی این پوست در نوع نر همواره مشخص است هرچند در نرها مریض این رنگ مات می‌شود و در نرهای مسن قهوه‌ای شده و ترکهایی در آن دیده می‌شود.اما رنگ این پوست در ماده‌ها متغیر است در موقع تخم گذاری و در جوانی صاف و روشن تر است و پس از این مدت تیره تر و چروک دار می‌گردد.

[ویرایش] رفتار شناسی مرغ عشق

مرغ عشق پرنده¬ای هوشمند و اجتماعی است و از بازی کردن لذت می¬برد. مرغ عشق ماده علاقه زیادی به جویدن اجسامی مانند چوب دارد که این تمایل در نرها کمتر است. مرغ عشق علاقه زیادی به همبازی شدن با آدمی دارد و قادر به تقلید محدود صدا و سوت زدن است. مرغ‌ عشق‌ خیلی‌ زود اهلی‌ شده‌ و به‌ خانه‌ خو می‌گیرد. می‌توان‌ به‌ آن‌ یاد داد که‌ روی‌ انگشت‌ بنشیند. حضورسگ‌ و گربه‌ موجب‌ ناراحتی‌ پرنده‌ می‌شود حتی‌ اگر به‌ آن‌ دسترسی‌ نداشته‌ باشند. پرنده‌ جدید را باید به تدریج‌ وارد کرد لذا اگر تصمیم گرفتید تا برای مرغ عشق خود جفت تهیه کنید، بهتر است‌ که پرنده جدید را ابتدا در قفس¬های‌ مجزا ولی‌ کنار هم نگه دارید تا به‌ هم‌ عادت‌ کنند.

[ویرایش] تولید مثل

شروع تخم گذاری مرغ عشق در آغاز فصل بارندگی می‌باشد.این پرنده خود می‌تواند ماهها با آب کم زندگی کند اما علت اینکه تمایل شدیدی برای تخم گذاری در فصل بارندگی دارد این است که برای پرورش جوجه‌های خود نیاز به آب دارد.این پرنده لانه سازی نمی‌کند بلکه از سوراخهای موجود بر روی درختان اکالیپتوس استفاده می‌کند.و برای پر کرد کف لانه از پوسته خود درخت استفاده می‌کنند.حتی در صورتی که درختان زیادی در ناحیه موجود باشد تمام جفتهای یک گروه(گروهها معمولا ۱۰ تا ۵۰ تایی هستند) روی یک درخت تخم گذاری می‌کنند.

یک مرغ عشق ماده در طبیعت

پرنده ماده ۴ تا ۶ تخم می‌گذارد و به مدت ۱۸ تا ۲۱ روز بروی آنها می‌خوابد و در این مدت مرغ نر در حوالی لانه می‌ماند و نقش نگهبان را بر عهده دارد و از دهانه لانه ماده را تغذیه می‌کند.مرغ نر تا بزرگ شدن جوجه‌ها حق ندارد به لانه وارد شود و ماده این اجازه را به وی نمی‌دهد.

جوجه در ۵ روزگی

قدرت هضم غذا در مرغ عشق بسیار سریع بوده و معمولا هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه فضله میگذارند.مرغ عشق ماده به علت به خطر نیفتادن سلامتی جوجه‌ها در لانه فضله نمی‌کند و برای این کار از لانه خارج می‌شود البته تعداد ترک لانه باید کم باشد تا خطری متوجه جوجه‌ها نشود.چون نمی‌شود هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ماده برای فضله گذاری از لانه خارج شود ٬ قبل از اولین تخم گذاری مرغ عشق ماده فواصل بین تعداد دفعات فضله گذاری خود را افزایش می‌دهد و در هر ۲ تا ۳ ساعت مبادرت به انجام این کار می‌کند اما به میزان بیشتری فضله می‌گذارد به این ترتیب به فضله گذاری در مدت طولانی عادت می‌کند.در هنگام تخم گذاری در برخی موارد ماده پرهایش می‌ریزد و احتمالا این کار برای ایجاد محیطی گرم برای تخمها و جوجه‌ها می‌باشد.

جوجه در ۱۱ روزگی

بعد از تولد جوجه‌ها ماده آنها را به وسیله خوراک نرم معده اش تغذیه می‌کند و بعد از چند روز بچه‌های بزرگتر از غذای نیمه هضم شده لوله مری و کوچکترها هنوز از طریق معده تغذیه می‌شوند.به منظور جدا سازی تغذیه کودکان ابتدا بچه‌های بزرگر از طریق لوله مری تغذیه می‌شوند و سپس جوجه‌های کوچکتر از طریق معده تغذیه می‌گردند.بعد از به دنیا آمدن جوجه ا ماده کمتر از قبل مبادرت به خروج از لانه می‌کند و تنها مواقع ضروری برای دفع فضله ٬ تغذیه یا تمیز کردن خود خارج می‌شود.

جوجه مرغ عشق

ماده همیشه از طریق نر تغذیه می‌شود که این تغذیه شامل دانه‌های هضم شده آماده نیز می‌شود چون اگر قرار باشد ماده غذا را هضم کند وقت بیشتری می‌برد و شرایط محیط برای تامین غذا نیز نا معلوم است پس باید در وقت صرفه جویی کرد و نوزادان را هر چه زودتر پرورش داد.
دو تا سه هفته مرغ عشق ماده از نوزادان در زیر بال و پر خود مراقبت می‌کند تا اینکه پرهای آنها در می‌آید.بعد از حدود چهار هفته مرغ عشقهای جوان می‌توانند از لانه بیرون بیایند و پرواز کنند.آنه قادر به داشتن زندگی مستقل هستند اما پدر تا یک یا دو هفته از آنها مراقبت کرده و گه گاه تغذیه شان می‌نماید.در حین این مدت مرغ عشق ماده نیز اگر شرایط برای تخم گذاری سری دوم مناسب باشد مقدمات را آماده می‌کند.در سه ماه اول مرغ عشق هنوز پرهای اولیه را دار هست و تفاوت چندانی از نظر ظاهر با مرغ عشقهای بالغ ندارد.تنها رنگشان مات تر از مرغ عشقهای بالغ است.رنگ پوست بینی روشن است و به سختی می‌توان آنها را تعین جنسیت کرد.مهمترین نشانهٔ مرغ عشقهای جوان رنگ چشمان آنهاست که فقط سیاهی آن معلوم است.بعد از ۳ ماه پرهای مرغ عشق می‌ریزد و از این موقع به بعد مرغ عشق کاملا مانند بقیه مرغ عشق‌های بالغ می‌شود و آماده تولید مثل می‌شود.

[ویرایش] تغذیه

مرغ عشقها در حال خوردن پرتقال

ارزن غذای اصلی مرغ عشق است

ارزن مهمترین خوراک مرغ عشق‌ها محسوب می‌شود و تنها در فصول معینی از سال در زیستگاه این پرنده‌ها در استرالیا می‌روید و این پرندگان باقی سال را از تخم خشک سایر گیاهان تغذیه می‌کنند.اما در اسارت باید علاوه بر ارزن رژیم غذایی به صورت ذیل را برای ایشان مهیا کرد:

• سبزی‌های تازه مثل تره که مملو از ویتامین آ می‌باشد ٬ کاهو ٬ اسفناج ٬ هویج ٬چغندر و برگهای این گیاهان را به آنها داد.
• میوه‌های تازه را حتما باید شسته و به آنها داد؛ میوه‌هایی از قبیل:سیب قطعه شده ٬گلابی قطعه شده٬هویج که می‌شود آن را به صورت رنده شده نیز به حیوان داد٬ به توت فرنگی نیز علاقه زیادی دارند و همچنین انگور دو نیم شده را نیز بسیار دوست می‌دارند.
• مواد خوراکی مانند نان خیس شده.
• دانه‌های پخته شده مثل عدس ٬ باقالا و لوبیا.
• بادام خیس شده و خام.

مرغ عشقهایی که به نوعی رژیم غذایی خاص عادت بکنند به راحتی آن رژیم را ترک نمی‌کنند پس باید از خردسالی آنها را به رژیم غذایی خوبی عادت داد.

[ویرایش] بیماری‌ها

مرغ عشق سفید

در ذیل به برخی از مشکلات شایع در مرغ عشق‌ها و دلایل و علائم و مداوای آنها اشاره شده‌است:

• اسهال
  • علائم:دفوع آبکی ٬پرهای کثیف٬ بی‌تفاوتی و سستی.
  • علل:سرماخوردگی در اثر جریان هوا٬تغییرات ناگهانی دما٬سرد بودن بیش از اندازه آب خوراکی یا استحمام٬خوراک سرد یا فاسد٬چرک کردن معده یا روده و مسمومیت.
  • مداوا:پرهای کثیف را با آب ولرم شسته به خوبی خشک کنید.پرنده بیمار را از سایرین جدا نموده و از دادن خوراک تازه(نظیر میوه و سبزی)به وی خودداری کنید.به او آب جوشیده یا چای نعناع داده شود.
• یبوسیت
  • علائم:پرنده در دفع فضله با مشکل بر می‌خورد.
  • علل:تغذیه غلط و مسمومیت.
  • مداوا:توسط قطره چکان یک قطره روغن کرچک یا روغن زیتون از یک طرف روی زبان پرنده بچکانید.میوه و سبزی و دانه‌های آبدار مفید است.
• فلج
  • علائم:حرکت اهسته یک پا یا اختلالات حرکت که رفته فته پدید می‌آید.
  • علل:کمبود ویتامین یا حتی جراحت.
  • مداوا:اضافه نمودن ویتامین به آب آشامیدنی پرنده ٬سبزی و میوه تازه.
• ضربه مغزی
  • علائم:فلج ناگهانی و کامل و یا بیهوشی.
  • علل:برخورد به پنجره یا موانع دیگر.
  • مداوا:پرنده بیهوش را در مکانی نرم و تاریک بگذارید.سرش باید از بدنش بالاتر باشد.پس از بهوش آمدن محیطش را گرم سازید.
• جراحات پوستی
  • مداوا:پرها و محل زخم را با آب جوشیده و ولرم یا حتی با چای ولرم شستشو کنید تا عفونت نکند زیرا زخمهای کوچک خود به خود بهبود می‌یابند.
• بزرگ شدن بیش از اندازه ناخنها
  • علائم:رشد بیش از حد ناخن‌ها حتی مارپیچی شدن آنها.
  • علل:میله‌هایی که در قفس برای نشستن پرنده گذاشته شده قطرشان کم است.
  • پیشگیری:شاخه‌های طبیعی به قطرهای مختلف در قفس گذاشته شود.سنگ ناصاف نیز موثر است.
  • مداوا:باید ناخن‌های پرنده را کوتاه کنید به این ترتیب که پرنده را با یک دست گرفته و با مقابل نور قرار دهید به این ترتیب سلولهای خونی ناخن پرنده مشخص می‌شوند ناخنها را تا نزدیکی آنها با ناخن گیر یا قیچی کوتاه کنید.
• بزرگ شدن بیش از اندازه منقار
  • علائم:گاهی منقار بالایی یا پایینی چنان بزرگ می‌شود که پرنده قادر به خوردن نخواهد بود.
  • علل:تغذیه غلط و استفاده کم از منقار.
  • پیشگیری:شاخه‌های طبیعی و سنگ آهک در قفس قرار دهید.
  • مداوا:باید منقار را کوتاه کنید احتمالا چند مرتبه باید این کار صورت گیرد.

[ویرایش] نکاتی پیرامون نگهداری

بهتر است مرغ عشق‌ها بصورت جفت نگه‌داری شوند.مرغ عشق به محیط اطراف خود خو می‌گیرد و نباید جای قفس پرنده را تغییر داد.قفس پرنده باید جایی باشد روشن و تا حد ممکن ساکت.و در محل‌های پر رفت و آمد و پشت پنجره که نور آفتاب دائم به آنها بتابد محل مناسبی نیست٬ زیرا اگر مرغ عشق زیاد زیر نور آفتاب بماند سکته می‌کند.قفس پرنده باید در بالا باشد تا پرنده به همه چیز مسلط باشد و احساس ترس نکند.اگر مثلا قسمتی از قفس رو به دیوار باشد به طوری که مرغ عشق از پشت خود خیالش راحت باشد بسیار برای او مناسب خواهد بود.
کف قفس را با شن مخصوص پرندگان و یا روزنامه غیر رنگی ( رنگ استفاده شده در چاپ روزنامه برای پرنده مضر است) بپوشانید و حداقل یکبار در هفته آنرا تعویض کنید.
در قفس باید میله‌هایی به قطر ۲٫۵ تا ۳ سانتیمتر قرار داده شود تا مانع ابتلای پرنده به بلندی ناخن شود.همچنین باید در قفس از شاخه درختان نیز برای نشستن پرندگان استفاده شود.مرغ عشق برای اینکه منقارش بیش از اندازه بلند نشود باید همیشه با آن کار کند ٬ وجود شاخه درختان در قفس باعث می‌شود مرغ عشق با نوکش آنها را بکند.این شاخه‌ها باید دائما عوض شوند.
ظروف آب و غذای مرغ عشق‌ها نیز نباید زیاد تعویض کرد زیرا به آن ظرف عادت می‌کنند و از ظرف جدید ممکن است بترسند و این باعث گرسنگی آنها بشود.

[ویرایش] وسایل اضافی در قفس

مرغ عشق در قفس با آینه ٬ زنگوله و زنجیر و میله استاندارد

مرغ عشق علاقه زیادی به بازی و سرگرمی دارد.وسایلی برای سرگرمی مرغ عشق‌ها بهتر است در قفس باشند.مثلا:

• تاب حلقه‌ای:این پرنده علاقه زیادی به نشستن بر روی تاب دارد.بهتر است اگر یک جفت مرغ عشق در یک قفس هستند برای آنکه نزاعی میان آنها در نگیرد دو تاب در قفس گذاشته شود.
• عروسک مرغ عشق:اگر مرغ عشق تنها باشد با این عروسک همانند یک جفت رفتار می‌کند.این عروسک یک مرغ عشق پلاستیکی است.
• زنجیر و زنگوله کوچک:مرغ عشق نر علاقه زیادی به صدا درآوردن زنگوله و زنجیر دارد و حتی برای جلب توجه ماده از آنها استفاده می‌کند.
• آینه کوچک:مرغ عشق ماده معمولا در مقابل آینه رفتاری را که در هنگام غذا دادن به جوجه‌هایش می‌کند ٬ انجام می‌دهد.
• وان حمام:نوعی وان حمام برای استحمام پرندگانی که به حمام علاقمند هستند در پرنده فروشی‌ها عرضه می‌شود.همه مرغ عشق‌ها نه اما برخی از آنان به این کار علاقمند هستند.

همه چیز درباره کبوتر
تغذیه کبوتران



برای تغذیه ی کبوترا معمولاً از چند نوع دونه استفاده میکنن:گندم،ارزن،کوشه و ماشک.دادن گندم و کوشه و ماشک به کبوترا باعث سنگین شدن اونا میشه(کوشه و ماشک را معمولاً در هنگام جوجه کشی به کبوترا میدن)،ولی ارزن اونا را سبک میکنه.


در بهار که بهترین موقع برای جلد و عادتی کردن کبوتره معمولاً به کبوترا ارزن میدن تا کبوترا سبک بشن تا بشه تو تابستون باهاشون مسابقه داد.اما تو ماههای اول بهار گندم هم به نسبت یک به سه یا کمتر با ارزن ها مخلوط میکنن تا کبوترا قوه ی بیشتری بگیرن اما هرچی به ماههای آخر بهار نزدیک می شیم کم کم جیره ی گندم اونا را قطع می کنند.


توی تیر و اوایل مرداد به کبوترا ارزن میدن تا سبک بمونن و خوب بپرن.اما از این به بعد کم کم شروع به دادن گندم به کبوترا میکنن.در پاییز و اوایل زمستان که بهترین فصل جوجه کشی است به کبوترا دانه های مقوی مثل کوشه و ماشک میدن تا هم کبوترا روی فرم بیان و هم استخوان بندی جوجه هاشون خوب در بیاد.


در اواخر زمستان هم به کبوترا فقط گندم می دن.


اما در کل همیشه سعی کنید تنوع دانه را برای کبوترانتان در نظر داشته باشید.اگه زیاد به کبوترا یه دانه بدهید اونا بعد از مدتی از این دانه زده مشوند و در این جور مواقع برای مدتی برای کفترا تنوع دانه را بر قرار کنید.


هفته ای یک بار در آب کبوترا مولتی ویتامین بریزید و اون آب را24 ساعت بعد عوض کنید



جوجه کشی




برای جوجه کشی از کبوتر شما باید یک جفت کبوتر بالغ(یا به اصطلاح کفتربازا:"کبوتر کار")تهیه کنید.در این جور کبوترا معمولاًکبوتر نر دائماً در حال بغبغو و هوهو کردن است و کبوتر ماده در این حین مدام سر خود را خم می کند.سعی کنید کبوترهایی که می خرید سرحال،شاداب،پرجنب و جوش وذات دار(کبوتری که اگه جایی جلد شد به غیر از آنجا دیگه هیچ جایی جلد نشه و همان جا بمونه)باشند، که بی خودی از اونا جوجه نکشید و بعد که جوجه ها راپراندید، آنها با دیدن یه تیپ زیاد برن قاطی اون تیپ.


اگه یه همچین کبوترایی پیدا کردید و می خواهید فقط از آن جوجه بکشید بهتر است که بال آن را بچینید و در گنجه یا همان کتانه بگذارید.دقت کنید برای جوجه کشی دمای محل باید حدود27 تا30 درجه باشد.بعد یه زیر تشت کوچک یا لونه های مخصوص کبوتر که در بازار هست تهیه کنید و در کف اون مقداری شن و ماسه بریزیدو لونه را در صندوقی که چند تا چوب کناری آن را در آوردیدیا یک دله ی پنیر قرار دهید (این کارها به گرمتر موندن تخمها کمک میکنه) بعد از حدود یک هفته که کبوترها به محل عادت کردند شروع به نوک گرفتن ازهمدیگر و نوک تو سرهم کردن می کنند در این موقع کفترها شدیداً دنبال سوک برای تکمیل لانه می گردند.در این وقت مقدار یک یا دومشت سک جارو و کاج برای آنها قرار دهید.آنها خود سکها را جمع میکنند و به لانه میبرند و آن را تکمیل می کنند.


بعد از تکمیل لانه آها اولین تخم خود را میگذارند و روز بعد نیز دومین تخم.دقت کنید آنها در روز اول روی تخم ها درست نمی خوابند و بعد از گذاشتن دومین تخم به نوبت و حدود 18 تا 20روز روی تخم ها میخوابند تاتخمها جوجه شوند.در این مدت مرتب به کبوتر ها دانه دهید و آنها را گرسنه نگذارید.


تخم ها نیز با فاصله ی یک روز از هم شروع به جوجه شدن می کنند.بعد از جوجه شدن تخم ها به کبوترهایتان دانه های مقوی از قبیل کوشه و ماشک بدهید تا استخوان بندی و بدن جوجه ها و مفلق های شما خوب و پربنیه شود.

کبوتران وحشی

دسته‌ای از کبوتران هستند که به صورت گروهی در شهرها و حومه شهر دیده می‌شوند و بعد از بلوغ (حدود ۸ تا ۱۲ ماه پس از تولد بسته به نژاد) با انتخاب جفت، زادوولد حیرت انگیزی می‌کنند که در نوع خود جالب است. عموماً کبوتران وحشی، خاکستری و گاه سیاه خاکستری هستند که با آمیخته شدن با نسل کبوتران خانگی که وحشی شده‌اند، اینگونه کبوتران را با تلفیقی از رنگ‌های کبوتران وحشی و خانگی می‌توان شناخت. مانند همه گونه‌ها ۲ تخم می‌گذارند و بعد از ۱۴ تا ۱۹ روز (بسته به شرایط محیط) جوجه‌ها به دنیا می‌آیند و تا دو روز از نوعی شیر مخصوص (پرنده محتویات معده را که کاملاً آسیاب شده و با آب مخلوط کرده، به نوعی شیره تبدیل می‌کند) جوجه‌هایش را تغذیه می‌کند. نوع نر پرنده، معمولاً بزرگ تر (به لحاظ جثه و حجم جمجمه) از نوع ماده، قابل شناسایی است. نوع ماده با جثه‌ای کوچک‌تر و نوکی درازتر از نوع نر قابل شناسایی است.

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

کبوتران خانگی

از قدیم از پرندگان خانگی بوده و دارندگان این حیوان را کبوتر باز می‌گویند. کبوتران خانگی به علت تغذیه مناسب و شرایط استراحت گاه (از لحاظ جثه) از همنوعان وحشی خود بزرگ ترند. کبوتران خانگی را معمولاً آموزش می‌دهند تا خانه صاحبش را مرگز قطب نمای درونی خود قرار دهد و جلد شود. از این غریزه ذاتی برای آموزش آن‌ها استفاده می‌شود و مسابقاتی نیز برای محک زدن این قدرت بر گزار می‌شود که معمولاً کبوتران بازنده به صاحب کبوتران برنده می‌رسند. برای جلد کردن کبوتر، معمولاً پرهای کبوتر را (به غیر از شه پر) می‌برند (قیچی می‌کنند) و مدتی بسته به خصوصاً نژاد حیوان نگهداری می‌کنند تا قطب نمای درونی حیوان تغییر مرکز داده و خانه جدید را مرکز قطب نما کند. کبوتر بازان خاطرات فراوانی از کبوترانی دارند که بعد از سال‌ها به خانه قبلی خود بازگشته‌اند و هیچ‌گاه این قطب نما تغییر نکرده‌است. اساساً نژاد کبوتران اصیل را در ظاهر و جمجمه و میزان وفاداری (جلد بودن) به اولین خانه می‌دانند.

کبوتر نامه بر

دو نوع هستند از لحاظ جثه که گونه اول جثه‌ای بسیار بزرگ تر از کبوتران چاهی و خانگی دارد که پاهای بزرگ و قرمز شفاف از ویژگی‌های خاص این نوع است که رفته رفته در خطر انقراض قرار گرفته‌است. گونه دوم کاملاً شبیه به کوتران وحشی است که فقط توانایی دوقطبی بودن را دارد. یعنی حیوان بر اثر آموزش توانایی دارد که دو نقطه جغرافیایی را مرکز قطب نمای خود قرار داده و از یاد نبرد.

کبوترها لانه خود را بر درخت و یا روی زمین و یا در ساختمان‌ها می‌سازند. به ندرت اتفاق می‌افتد کبوترها درون تنه درختان، یا داخل سوراخ‌های زمین آشیانه بسازند. طرز لانه ساختن آن‌ها بسیار ساده‌است. کبوترهای ماده حداکثر ۲ و حداقل یک تخم می‌گذارند، رنگ تخم بیشتر کبوترها سفید است.